Reference Recordings: Dick Hyman - From the Age of Swing
Lezers van mijn software en hardware recensies weten dat van alle audiofiele platenlabels het Amerikaanse Reference Recordings bij mij het hoogst scoort. Zowel in artistieke als in opnametechnische zin. De meeste muziekliefhebbers zullen dit label kennen van albums die uitgebracht zijn op (SA)CD en HDCD, waarbij het laatstgenoemde format ontwikkeld is door de grote opnameman achter dit label; Prof. Keith O. Johnson. Dezelfde Keith Johnson die later deze maand bij Chattelin een workshop zal geven, waar je daags erna op HiFi.nl meer over zult lezen.
Het meest recente format is dat van de HRx DVD-R data discs, de exacte ‘digit for digit’ kopieën van originele Reference Recordings 176.4 kHz / 24 Bit digital masters. Uit ervaring kan ik zeggen dat, op de juiste apparatuur weergegeven, dit vooralsnog het ultieme digitale bronmateriaal is. Maar hoe fraai de bekende albums dan ook mogen klinken, als rechtgeaarde vinyl liefhebber heb ik nooit de hoop opgegeven dat Reference Recordings nog eens terug zou keren naar de bron en, net als in de beginjaren, al die mooie uitvoeringen nogeens uit zou brengen op vinyl.
Keith Johnson aan het werk in zijn studio
Maanden terug hoorde ik van Gerrit Nutters – de Nederlandse importeur van Reference Recordings – dat er serieuze plannen waren om opnieuw albums op vinyl te gaan produceren. Op de eerste dag van de New Music beurs in Brussel houd ik het eerste album in mijn handen en ik laat het in de eerste dagen erna bij wijze van spreken alleen nog maar los om keer op keer de beide LP’s te draaien, en om deze recensie te kunnen schrijven.
Het label is zeer beslist niet over één nacht ijs gegaan bij het opstarten van deze nieuwe vinyl collectie. Er wordt gebruik gemaakt van custom designed elektronica die ontworpen is door Nelson Pass, daarbij bijgestaan door Prof. Johnson van het label RR. Deze apparatuur wordt bediend door de bekende mastering engineer Paul Stubbelbine en vanuit het oogpunt van zo groot mogelijke nauwkeurigheid gebeurt alle mastering op halve snelheid. Het persen van de LP’s gebeurt bij de nieuwe Quality Record Pressing plant van Classic Records’ Chad Kassem in Salina, Kansas. Alle albums verschijnen op 200 gram vinyl en de hoes is steeds een deluxe gate-fold jacket. Afhankelijk van de lengte van het album wordt het uitgebracht op 1 of 2 LP’s, te draaien op 45 RPM of 33 1/3 RPM.
Het eerste album bevat twee LP’s en de snelheid is 45 RPM. Iets wat alle albums gemeen zullen hebben is de ‘FDS finish’. Deze term staat voor Full Dimensional Sound en is kenmerkend voor sommige Capitol LP’s uit de vijftiger jaren. Hierbij volgt op het laatste nummer van iedere kant een stille groef van 30 seconden voordat de naald overgaat in de uitloopgroef. Het geeft de luisteraar alle tijd om de naald van de plaat te halen voordat deze in de meestal luidruchtige uitloopgroef belandt. Persoonlijk ervaar ik die toegevoegde 30 seconden stilte in het gebruik als erg prettig.
LP release van het jaar?
De voorkant van de eerste LP van de reeks is gelijk aan die van de mij bekende HDCD versie van het album. Al is het nummer van de uit 2006 daterende HDCD – RR 59 – nu veranderd in RM-2501. Verder staat links bovenaan ‘Reference Mastercuts’ en daarnaast Half-Speed Mastered 200 gram virgin vinyl. Wordt de hoes opengeklapt dan staan daar, gelardeerd met foto’s van de musici, de liner notes van Richard M. Sudhalter. Hij beschrijft de aard van de muziek, plaatst het in de context van de geschiedenis en trekt vergelijkingen tussen de originele versies en de op deze dubbel LP uitgevoerde interpretatie.
Dick Hyman
Op de achterkant een foto van pianist Dick Hyman, die niet alleen een begaafd pianist is maar ook zijn sporen verdiend heeft als componist, organist, dirigent en arrangeur. Daarnaast de namen van de jazz musici die op dit album te horen zijn. En dat zijn niet de minsten. Stuk voor stuk zijn het musici die één zijn met de muziek uit de pre-bop periode. Muziek die met name in de jaren voor de tweede wereldoorlog gemaakt werd door grote en kleine instrumentale groepen. Count Basie is natuurlijk één van de legendarische meesters uit deze periode. Maar ook bassist Milt Hinton en drummer Butch Miles – die enkele jaren drummer was bij Basie – hebben die tijd meegemaakt.
Het zijn slechts enkele van de bekende songs die voorbij komen. In totaal dertien nummers, verdeeld over vier LP kanten. De alternate take van het titelnummer dat de HDCD afsluit, ontbreekt op de LP versie. Er wordt gespeeld door musici die zelf die tijd als professioneel jazz muzikant hebben meegemaakt. Naast de eerder genoemden bestaat het octet nog uit Phil Bodner op saxofoon en klarinet, Joe Temperley op bariton saxofoon, Frank Wess op altsax en Joe Wilder op trompet en flugelhorn.
De op 24 en 25 mei 1994 in New York gemaakte opname heeft op de HDCD uit 2006 alle kenmerken van een Reference Recordingsopname. Een groot beeld van de Concert Hall dat zowel in hoogte, breedte als diepte op prachtige wijze wordt neergezet. De LP geeft nog meer die als het ware ademende zaal weer die ik als luisteraar in deze opnames zo graag ervaar, en steeds opnieuw weer verrukkelijk vind. Ook de dynamiek is op de LP’s uitstekend bewaard gebleven. Details als zinderende, zilverige bekkens en genuanceerde koperklanken zijn om van te smullen. Nuances die mooi vrijkomen, mede doordat de persing subliem stil is. Iets wat bij zwaardere nieuwe LP’s lang niet altijd het geval is. Hoewel het jaar nog niet om is durf ik toch al wel met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid te stellen dat dit voor mij de LP release van het jaar zal zijn. De kleine ruimte voor twijfel creëer ik bewust. Tenslotte is dit pas de eerste uit de reeks Reference Mastercuts.