REVIEW

Review: Grandinote Celio mk3

Zoals eerder opgemerkt is er in Music Emotion extra aandacht voor analoog. Een gevolg van de enorme opleving van dit medium, die niet alleen de grammofoonplaat en afspeelapparatuur raakt, maar ook zorgt voor ontwikkelingen binnen het domein van het cassettebandje, de open reel machines en tijdens de productie in de studio. Aanwezig zijn een tweetal Grandinote Celio mk3 phono-versterkers.

Om de opmerking in de lead van deze review nog te nuanceren is het aardig om te weten dat er artiesten zijn die weer materiaal uitbrengen op de aloude cassette. Daarnaast is de belangstelling voor open reel-machines sterk aan het toenemen. Een aantal professionele studio’s gebruikt die machines weer om producties te draaien. Vaak vindt het mixen en masteren dan ook plaats in het analoge domein. In zulke studio’s zijn de originele Pultecs (EQP-1A3), apparatuur van Neve (1081), de UREI 1167 en de iconische Teletronix LA-2A te vinden.

Inmiddels onbetaalbare hebbedingen waar iedereen op jaagt. Het kan dan ook vreemd gaan in deze wereld. Zoals velen wellicht nog weten werd in Baarn, bij Polygram Record Service in 1987, de 500 miljoenste elpee geperst. Deze fabriek bestond al in 1947 in Amsterdam, onder de naam Hollandse Decca. PRS was het productiecentrum voor platen en cassettebandjes en ontstond vanuit een samenwerking tussen Philips en Siemens. Philips startte Polygram (ontstaan uit de Philips Phonografische Industrie) met het simpele doel om content te produceren als promotiemiddel voor de elektronica. In 1997 was Polygram, dat naast Baarn ook andere productiefaciliteiten had, de ‘number one record company’ in de wereld en was eigenaar van illustere labels zoals Mercury, Verve, A&M, Decca, Motown, Deutsche Grammophone, Philips Classic, Island en anderen.

De grammofoonplaat droeg veel minder bij aan de omzet in dit topjaar. Door de komst van de cd was Baarn genoodzaakt om al in 1992 de deuren te sluiten. Op het terrein, in de buurt van de Torenlaan, verscheen een woonwijk.

Grandinote Celio mk3: 34 geluidsdragers

Vanaf 1979 ging het ook minder met Polygram, onder andere als gevolg van het einde van het disco-tijdperk. Rond de eeuwwisseling werd Polygram opgenomen in de Universal Music Publishing Group. Philips Classics had ook een recording studio in Baarn, genaamd Polyhymnia (gevestigd in 1973). In 1996 besloot Philips om haar aantal recording studio’s in de wereld terug te brengen. In 1998 werd de studio in Baarn overgenomen door een aantal voormalige Polygram medewerkers en is vandaag de dag bekend onder de naam Polyhymnia International.

In ons land zijn derhalve diverse productiefaciliteiten voor grammofoonplaten verloren gegaan. Denk aan de 78-toeren platen fabriek van Philips in Doetinchem en de Artone/CBS/Sony facility in Haarlem, die in 1998 overgenomen werd door de Record Industry en nu 24/7 draait. Een absolute topper die in Baarn werd geperst is Saturday Night Fever, terwijl bij de Record Industry miljoenen exemplaren van Thriller zijn geproduceerd.

Met de toenemende populariteit van vinyl is er een enorme vraag naar productiefaciliteiten in de wereld. Misschien een reden voor de gemeente Baarn om het woonwijkje af te breken en PRS opnieuw te starten. In het archief hier bevindt zich de laatste plaat die in Baarn werd geperst (1992). Interessante gedachten komen dan naar voren. Uiteindelijk werden er in Baarn 625 miljoen geluidsdragers gemaakt. Daaronder waren ook cassettebandjes. Per lid van onze bevolking zijn dat dus 34 geluidsdragers.

Nou heeft niet iedereen platen en bandjes, is een deel verloren gegaan en werd er ook materiaal naar het buitenland gestuurd, maar alle productiefaciliteiten in de wereld hebben toch aardig wat platen geperst. Waar zijn die gebleven? Er heeft natuurlijk de afgelopen dertig jaar een shift van materiaal uit het grote publieke domein naar de echte liefhebbers plaatsgevonden. Zoals velen hier in de omgeving, zijn dat de verzamelaars met vaak tienduizenden elpees. Met exemplaren die nooit opnieuw uitgebracht zullen worden en ook niet op cd verschenen. Denk bijvoorbeeld aan materiaal op het Engelse Esquire label. De bottomline is dat al die elpees nog gedraaid worden, samen met wat nieuw uitgebracht wordt. Daar zijn nieuwe draaitafels en accessoires voor nodig. Vandaar dat de phono-versterker weer een nieuwe opleving kent.

Ook voorbespeelde open reel tapes zijn terug. Revox en Horch House (Lutz Precision) komen met een nieuwe Revox machine begin 2017, maar de echte liefhebbers kopen en restaureren professionele machines van Telefunken, Studer, Lyrec, Nagra of Stellavox. Dezelfde shift vindt plaats met de cd. Wie wil streamen zet zijn cd’s buiten de deur. Al dat moois gaat vervolgens naar de verzamelaars. Over vijf tot tien jaar komt de cd weer terug en gaan de prijzen sky-high.  

EDITORS' CHOICE