ARTIKEL
De relevantie van
Dimitri van Hoven |
20 november 2000
Als ik weer eens op beurs rond loop (er zijn er weer genoeg geweest dit jaar) valt mij altijd op hoeveel High End systemen uitgerust zijn met kleine zogenaamde monitor luidsprekers. Sommige van deze speakers zijn met recht high end speakers. Toch missen ze allemaal wat, namelijk laag. Ik weet dat ik met deze uitspraak 80% van de High End hobbyisten op hun tenen trap, waarschijnlijk omdat ze zelf eigenaar zijn van zo’n systeem.
Toch blijf ik bij deze bevinding om de volgende reden: vorige week zaterdag ben ik eindelijk weer eens naar een klassiek concert geweest.
De keuze was gevallen op een uitvoering van Symfonie nr:5 van Tchaikovski & Piano concert Nr: 2 van Rachmaninov uitgevoerd door het residentie orkest in de philipszaal in Den Haag. Dubbel feest zeg maar.
Met name tijdens de uitvoering van Tchaikovski werd mij weer eens duidelijk hoeveel laag (en daarmee ook druk) er uit een enkele trommel kan komen. Mezelf verplaatsende naar de High End wereld kan ik niet anders concluderen dat het met de laag weergave binnen de meeste set’s (en niet alleen die met kleine monitor speakers) slecht gesteld is. Vaak wordt het laag tot zo’n zeg 60 Hz wel door het systeem weergegeven, echter komt het nooit prachtig los van de speakers. Het blijft er als het ware in hangen.
Ik merk dat mensen de laagweergave van hun set vaak van minder belang vinden. Uitspraken als: “er gebeurt niet zoveel in het laag” of “dat laag bonkt alleen maar” hoor ik regelmatig als ik mensen op dit onderwerp aanspreek. Kleine speakers hebben de naam sneller te zijn en ruimtelijker te klinken maar dat zijn in vergelijking met de grotere systemen nuanche verschillen. Het verschil in laag weergave tussen grote en kleine systemen is echter geen nuance verschil, maar een zeer groot verschil. Daarnaast gebeurt er in het laag wel degelijk iets. Ooit een basgitaar met het grootste gemak kunnen volgen. Je hoort in zo’n geval niet een bas lijn maar kunt deze ook volgen. Je kan exact horen wat de bas doet. (Luister eens naar Dean Peer op Turtle records en u weet wat ik bedoel)
Daarnaast kan laag de ruimte groter maken dan ie is. Als er een goed laag fundament is klinkt de overige muziek ruimtelijker. Rene van Es heeft in het verleden een artikel geschreven over subs (Lees hier meer). Ik stond daar altijd erg septisch tegenover vanwege de integratie met de rest van het systeem. Rene heeft mij laten horen dat het wel degelijk mogelijk is. De mooiste oplossing is nog altijd een groot fullrange speaker systeem. Bekende labels als EMI of Decca gebruiken niet voor niks een stel Nautilus 801 als klassieke monitor speaker.
Ik zou graag iedereen die op zoek is naar nieuwe speakers er op willen attenderen ook op het laag te letten. Het laag is een wezenlijk deel van de muziek die naar mijn mening door vele liefhebbers verwaarloosd wordt.
