ARTIKEL
Super Audio Compact Disk
Thom Vleeskruyer |
02 januari 2001
Een subjectief verslag van een audioliefhebber die er wel wat voor over heeft maar geen waanzinnige bedragen uit wil geven.
Audio is al jaren een van mijn hobby’s. Eigenlijk is het al ontstaan tijdens mijn middelbare schooltijd, toen ik –wegens gebrek aan geld- zelf mijn EL84/ECC83 versterker bouwde waarmee ik, met behulp van een Amerikaans draaitafeltje en een paar oude luidsprekers in zelfgemaakte kasten, mijn familie tot wanhoop dreef. Later heb ik bij mijn goede vriend Alex Weissenburger, toen opnametechicus bij Phonogram klassiek, ervaren wat een mastertape afgedraaid op een Ferrograph via een Nikko voor- en eindersterker op de beroemde Elipsons 1303 weet wéér te geven. Fabelachtig mooi was dat, zeker voor de 70’r jaren. En dat zal mijn referentie –naast natuurlijk de werkelijkheid van een uitvoering in de grote of kleine zaal- voorlopig wel blijven.
Waarom haal mijn vroege audio ervaring naar voren? Wel, omdat de tijd de geschiedenis eindelijk lijkt te hebben ingehaald!
Enkele weken geleden belde mijn neef Arnold mij om me uit nodigen voor een audio avondje bij hem thuis. De afgelopen jaren zijn we beiden behoorlijk actief geweest met het perfectioneren van onze systemen, die overigens heel verschillend zijn geëvolueerd. Om een idee te geven, ik draai nu met een Linn LP12 met een Lingo voeding en Akito arm voorzien van een Audio Technica OC-9 element. En tot voor kort met een Meridian 506/18. Het geheel is via een Lehman Black Cube en Accuphase E-206 versterkt te horen via Elipson 1303, in houten uitvoering en uiteraard zonder Foster tweater. Het resultaat? Een heel open en toch ‘intiem’ geluid, perfect geschikt voor niet al te grote orkestuitvoeringen, akoestische instrumenten en vooral stemmen. En ik was er heel tevreden mee, natuurlijk is er beter in de wereld, maar dit vond ik al aardig in de buurt komen van de werkelijkheid. Ik moest regelmatig denken aan de slogan van Elipson, “La perfection du son”, dus dat geeft wel aan dat het voor mijn oren en smaak een goede, harmonische set is!
Het audio avondje van mijn neef heeft dat in korte tijd om zeep geholpen. De demo unit van Sony, de SACD speler van f 1.999,- bleek weinig moeite te hebben om zijn VPI draaitafel van mijn neef muziekaal te evenaren! En ook zijn separate Arcam CD speler en D/A converter set. Sterker nog, ik hoorde na al die jaren ineens weer de rijkdom van die mastertapes op de Ferrograph, waarbij instrumenten worden weergegeven, geen tonen of snaren! Wat op mij nog de meeste indruk maakte was de weergave van een contrabas, want in tegenstelling tot de gebruikelijke stelling dat laag geen positionering heeft, liet de SACD weergave dat juist wel horen! Zo goed, dat we het er over eens waren dat de sub-woofer van neef Arnold gewoon het beste uitgezet kon worden! Zachte stemmen en (snaar)instrumenten, ze zijn die nare, half ruisende omhulling, die er als een soort schaduw telkens weer is, gewoon helemaal kwijt! En of het nu ligt aan het CD formaat of aan de voor CD gebruikelijke Puls Code Modulatie van het geluidssignaal voor de opname, ik weet het niet. Volgens kenners ligt het aan beide. CD heeft daardoor als het ware 2 handicaps. de lage 16 bit resolutie én de geintroduceerde hardheid door het PCM versleutelde basismateriaal. Ik moet me toch ook weer eens verdiepen in de vroegere DDD en AAD CD’s en hoe ik daar nu tegenaan kijk. Maar terug naar de SACD; mijn besluit stond vast, ik wil zo’n ding! En zeker voor het bedrag van f 1.999,-!
Enkele weken daarna, tijdens de Hifi beurs in Veldhoven, heb ik nog 2 demo’s meegemaakt, die van Sony en van Philips. Bij Sony werd de SACD in gewoon stereo gedemonstreerd, zonder telkens a-b testen te doen. Dit maakte de demo erg rustig en weinig opdringerig. Vooral ook omdat ze niet probeerden om de buren te overstemmen. Eén luisteraar, een liefhebber van chello, was oprecht ondersteboven van wat hij hoorde!
De Philips demo kende andere aspecten. Hier werd buiten de luisterruimte veel aandacht gevraagd voor alle software. Een paar kasten in de gang, vol met SACD’s. Ik vond het wel jammer dat het meisje dat uitleg gaf, nog niet zo goed op de hoogte was van prijzen en introductieplannen in de Nederlandse winkels. De demonstratie zelf was een wereldprimeur; 5.1 kanalen weergave vanaf SACD. Voor de vinyl die-hard: 5.1 wil zeggen dat er naast de beide speakers links en rechts een middenspeaker, 2 onafhankelijke achterspeakers en een subwoofer zijn. En in tegenstelling tot Dolby surround zijn dit ook allemaal echt onafhankelijke kanalen. De demo werd gegeven met het tweede prototype speler dat door Marantz werd gemaakt. En, heel keurig meneer Philips, met speakers van B&W.
Het demomateriaal bestond uit een aantal opnames die parallel naast gewone opnames met een DSD recorder werden gemaakt. Het resultaat? Ik was er niet helemaal positief over. De DSD opnamen zijn prachtig maar naar mijn smaak het meest natuurgetrouw in stereo. Het wordt allemaal ietsje gemaakt als er een middenspeaker bijkomt en met de achterspeakers erbij is het klankbeeld niet goed meer. Het is alsof je midden in het orkest zit in plaats van de zaal! Mijn persoonlijke conclusie is dat wat voor een film leuk is, geen toegevoegde waarde voor hifi weergave. Sterker nog, met meerkanaals weergave creëer je een ‘stage’ in je kamer waarbij je steeds maar op dat podium zit. En ik ervaar dat al heel snel als vermoeiend. Maar die gewone SACD stereo muziekweergave, die heeft mij niet meer losgelaten. Nu staat er tot volle tevredenheid ook een SACD speler bij mij thuis. De SACD’s zijn eenvoudig te bestellen via internet en –in tegenstelling tot de commentaren in de vakbladen- eigenlijk wel betaalbaar. Het is een kwestie van waar je het mee vergelijkt. Een 180 grams vinyl of goud CD plaatje kost al snel 25 tot 30 dollar en een SACD is ongeveer hetzelfde. Sony en Acoustic Sounds hebben niet alleen heel gebruikersvriendelijke web sites, maar leveren ook snel. Daarbij valt het op dat Acoustic Sounds door heeft bij welk bedrag je invoerrechten en BTW zou moeten betalen, daar houden ze op een budgettair prettige wijze rekening mee. Het repertoire is inderdaad nog te beperkt, maar omdat Sony Entertainment erachter staat geloof ik niet dat het lang zal duren voor er een groot en kwalitatief goed aanbod zal zijn.
Wat betekent dit nu voor mijn hobby? Wel, dat ik veel minder LP’s draai dan een paar maanden geleden, en veel meer (SA)CD. Uiteraard is de SACD speler inmiddels met MIT 330 interlinks aangesloten en heb ik een doorgeknipt ‘Z’ cord op de printplaat gesoldeerd als netsnoer. Of dat laatse veel uitmaakt? Ik denk het niet, de echte waarde zit in de schitterende weergave van SACD’s en de heel competente weergave van CD. Dat laatste is belangrijk, want zoals de meeste muziekliefhebbers hebben -net als ik- de laatste jaren een behoorlijke collectie CD’s opgebouwd. En het is wonderlijk om te ervaren dat de speler die ik gekocht heb om z’n schitterende muzikaliteit op SACD ook als CD speler korte metten maakt met de Meridian, die 5 jaar geleden nog tot de `kleine topklasse` behoorde. Als amateur audiofiel, met nog steeds de zijdezachte bandruis van die Ferrograph in mijn oren, kan ik maar een ding zeggen, bezoek uw dealer, luister en oordeel zelf! Maar hou rekening met een investering in uw audio systeem……
