REVIEW

Eraserhead

Jan Luijsterburg | 15 januari 2013

‘Ik zou niet graag zo’n droom hebben’. Dat waren de woorden van de moeder van David Lynch na het zien van zijn debuutfilm. De inderdaad nachtmerrie-achtige cultfilm is door de Filmfreak in een prachtig gerestaureerde versie op blu-ray uitgebracht, met als extra een lange toelichting door de excentrieke filmmaker. 

Het bijzonder vormgegeven Eraserhead Stories is bijna even lang als de film zelf. Smakelijk en kinderlijk enthousiast vertelt Lynch hoe zijn film gedurende een periode van vele jaren tot stand kwam op het American Film Institute, als opleiding. Geldproblemen zorgden ervoor dat de opnamen met grote tussenposen plaatsvonden in de bij het instituut behorende stallen, omgebouwd tot een filmset waar Lynch ook zelf woonde. Hoofdrolspeler Jack Nance moest door de vertragingen jaren met hetzelfde merkwaardige kapsel lopen.

Zijn personage, Henry Spencer, woont in een industriële, voortdurend angstaanjagend zoemende wereld op een schamel kamertje. Een mooie vrouw vertelt hem dat hij uitgenodigd is voor een etentje bij de ouders van zijn vriendin Mary. De schoonfamilie blijkt een bijzonder ongemakkelijk gezelschap. De vader heeft kippetjes klaargemaakt die heftig beginnen te bloeden als Henry ze aansnijdt, de moeder probeert hem te kussen en dan krijgt hij ook nog te horen dat hij met Mary moet trouwen omdat ze een kind van hem gebaard heeft.

Kind blijkt een groot woord. Het is meer een ingebakerde reuzenembryo met een reptielachtige kop. Het produceert veel geluid, waar Mary slecht tegen kan. Henry probeert het nog eten te geven, maar het ding wil niks. Het lijkt het benauwd te hebben, maar als hij het windsel doorknipt blijkt het geen huid om de ingewanden te hebben. Ondertussen heeft Henry nog allerlei visioenen, onder meer van een vrouw met dikke wangen die in de radiator het later nog door the Pixies gecoverde nummer In Heaven zingt. Hij raakt ook nog zijn hoofd kwijt.

Stilistisch refereert Eraserhead aan de horrorfilms van de beginjaren van de cinema, met prachtig gestileerde zwart-wit fotografie, primitieve effecten en een minimum aan dialoog. De film ondergaan is een bijzondere, vervreemdende ervaring.

Lynch zou nog tal van even merkwaardige films maken, zoals The Elephant Man, Mulhulland Dr, Inland Empire en natuurlijk de Twin Peaks serie. In Eraserhead is zijn talent waarschijnlijk in zijn meest pure vorm te zien, en daarbij te horen in de briljante soundtrack die hij met Alan Splet vervaardigde.

Aanvullende informatie:
VS, 1976
Speelduur: 89 minuten
Regie, scenario, productie, montage: David Lynch
Camera: Herbert Cardwell, Frederick Elmes
Muziek: David Lynch & Alan Splet
Extra: Eraserhead Diaries (85 minuten, 4:3, zwart-wit)
Beeld: 16:9 1080p, zwart-wit
Geluid: DD 2.0
Uitgave: de Filmfreak


EDITORS' CHOICE