REVIEWHarbeth

Recensie: Harbeth P3ESR en Super HL5 plus

René van Es | 10 juli 2015 | Harbeth

SAMENVATTING

Voor mij persoonlijk is de winnaar de P3ESR in mijn ruimte op mijn systeem. Wie groter wil en kan en zich veelal richt op klassieke muziek zal de Super HL5 plus nog meer waarderen. Een Harbeth is gemaakt door en voor muziekliefhebbers. Het ouderwets aandoende uiterlijk van de Super HL5 plus zal zeker niet iedereen bekoren, het is wel de beste vorm om luidsprekers in te maken heeft de BBC heel lang geleden al ontdekt. Harbeth luidsprekers zijn niet goedkoop, dat kan ook niet vanwege de relatief kleine series die met de hand gemaakt worden. In een perfecte afwerking en technisch altijd 100% volgens de specificaties. Alan Shaw doet niet aan compromissen op het gebied van ontwerp en fabricage. Bekijk maar eens de getunede, complexe wisselfilters die na maanden van research in een constant afwisselende cyclus van meten, deduceren, aanpassen en luisteren zijn ontworpen: die zijn heel anders dan de vier/vijf componenten filters van de concurrent. Tegelijk is een Harbeth een voordelige koop, omdat een Harbeth waarschijnlijk uw laatste luidspreker is. Wie het merk weet te waarderen vindt geen andere luidspreker die zoveel biedt voor muziekweergave. De mensen die ik ken en een set Harbeth ‘s in bezit hebben kijken naar andere bronnen, versterkers, kabels etc., maar nooit naar een ander merk speakers. Of ze zijn nog verstandiger en genieten dag in dag uit van muziek. Een Harbeth is een investering in gelukzaligheid.

Sommige dingen veranderen nooit en hoeven ook niet veranderd te worden. De klank van een akoestisch instrument in 1977, het jaar waarin Dudley en Beth Harwood hun luidsprekerfabriek begonnen, is nog exact zo in 2015 mits bespeeld in dezelfde ruimte onder gelijke condities. Zag Harbeth al kans in die vroege jaren om heel dicht bij het origineel de muziek weer te geven, vandaag de dag kunnen ze dat nog beter omdat onder de huidige eigenaar (Alan Shaw sinds 1986) behoorlijke innovaties tot stand zijn gekomen zonder het originele karakter van het erfgoed van Harbeth aan te tasten.

Moderne materialen en productietechnieken, nieuwe meetapparatuur en methodes, scheppen nieuwe mogelijkheden in de aloude luidsprekertechniek van conus, spreekspoel en magneet. Importeur Audio Ingang stelde na elkaar twee paar Harbeth’s ter beschikking, die beiden een plek vonden in mijn luisterruimte. Begonnen met de kleine P3ESR nam een paar maanden later de grotere Super HL5 plus de weergave over van mijn eigen luidspreker systeem.

Het beschrijven van Harbeth als bedrijf heeft niet zoveel zin. Op hun eigen website staat dat verhaal al uitvoerig, dus beperk ik mij tot het beschrijven van de luidsprekers zelf. De kleinste van de twee is de P3ESR met zijn afmetingen van 306x189x202 mm, waarbij de aansluitingen al zijn meegerekend. In dit kastje vindt een 19 mm dome tweeter een plekje. De tweeter wordt gekoeld door middel van ferro fluid en beschermd door een 'HexGrill'. Onder de tweeter zit een 110 mm woofer die aan de binnenkant van de kast is gemonteerd om de fase/looptijd van de tweeter en woofer op de luisteras zo correct mogelijk te krijgen. De woofer wordt door Harbeth in eigen huis vervaardigd en in de P3ESR versie heeft hij een conus gemaakt uit RADIAL2, een eigen conus materiaal van Harbeth. Omdat het een gesloten systeem betreft, is het frequentiebereik aan de onderzijde beperkt tot 75 Hz, naar boven tot 20 kHz (+/- 3dB). Met een nominale impedantie van 6 Ohm vormt de monitor een gemakkelijke belasting voor een versterker, die best krachtig mag zijn vanwege het lage rendement van 83,5dB/1W/1m. Dat lage rendement is mede te danken aan het ingewikkelde scheidingsfilter, dat met zijn vele componenten onder andere een afvlakking van het impedantieverloop doet over het gehele frequentiegebied en de baffle step corrigeert. De afwezigheid van een reflexpoort helpt ook niet om het rendement op te krikken. Ach, tegenwoordig zijn hoge versterkervermogens beschikbaar, zodat een laag rendement geen probleem behoeft te zijn. De luidsprekers zijn leverbaar in kersen fineer, rosewood, eucalyptus, beuken, hoogglans grijs of hoogglans zwart. De meegeleverde 'Supergrilles' op de voorzijde vormen een integraal onderdeel van het ontwerp, maar mogen er ook af voor een streepje meer hoog. Ik plaatste de P3ESR op 60 cm hoge Target stands met elk vier zware, met zand gevulde poten. Ongeveer 70 cm verwijderd van de achtermuur gemeten op de baffle en ingedraaid naar de luisteraar.

De Super HL5 plus is een doorontwikkeling van de originele HL5, met als laatste verbetering ook hier een RADIAL2 conus voor de woofer. De kast is gebouwd volgens de BBC traditie van dunne wanden en voorzien van demping (o.a. bitumen op de achterwand). De 200 mm woofer wordt ondersteund door een reflexpoort in de voorzijde van de kast. Voor de hoge tonen gebruikt Harbeth een 25 mm dome tweeter en voor de hoogste tonen een 20 mm super tweeter. Die laatste zorgt voor een optimale spreiding in het hoge tonen bereik. De aanzienlijk grotere Super HL5 plus meet 635x322x300 mm, waarbij u 12 mm mag optellen voor de aansluitingen en het front-doek. Net als bij de P3ESR is de nominale impedantie 6 Ohm, maar het rendement ligt hoger op 86dB/1W/1m en het frequentiebereik is vergroot naar 40 Hz tot 20 kHz (+/- 3dB) met het doekje voorop de baffle geplaatst. De kasten worden gefineerd geleverd in kersen, tiger ebony, eucalyptus of rosewood. De Super HL5 plus plaatste ik op open stands van Custom Design en met de hulp van de importeur kwamen we op een optimale positie waarbij gemeten op de baffle de speaker 80cm van de achterwand staat, bijna een meter van de zijwanden en ruim twee meter uit elkaar. Zodanig ingedraaid dat het imaginaire kruispunt achter de luisteraar ligt. Ik vind de Super HL5 plus net wat lekkerder klinken zonder doekje, dus in dit geval haalde ik het weg.

MERK

EDITORS' CHOICE