REVIEW

Vertigo: duizelingwekkende klavecimbelmuziek door Jean Rondeau

Erik Derycke | 04 april 2016

De Franse klavecimbelspeler Jean Rondeau liet vorig van zich spreken met Imagine, een album met composities van Bach. Voor zijn tweede release stelde hij een divers programma samen met virtuoos werk van twee Franse barokcomponisten.

Vertigo bevat zestien klavecimbelstukken van Jean-Philippe Rameau en Joseph-Nicolas-Pancrace Royer. Die laatste is vandaag niet meer dan een voetnoot in de muziekgeschiedenis, maar in de 18de eeuw was hij even beroemd als zijn tijdgenoot Jean-Philippe Rameau. Royer schopte het tot directeur van de Opera van Parijs, muziekmeester van de Chambre du Roi, het hoforkest van de Franse koning, en muziekleraar van de dochters van Lodewijk XV. Het Franse publiek was dol op zijn opera's en balletten, en in zijn klavecimbelwerk klinken zowel de dramatiek van de opera als de vreugde van de dansmuziek door.

Jean Rondeau bouwde dit album op als een barokopera, met een rustig voorspel en drie bedrijven – La Poésie, La Musique en La Danse. In het voorspel uit twee stukken, een Prélude van Rameau en een Allemande (een statige dans) van Royer gaat het er allemaal nog zeer rustig en beheerst aan toe. Dan volgen drie heel verschillende composities van Rameau: het liefelijk-klagende 'Les Tendres Plaintes', het feeërieke  'L'Entretien des Muses' en het enigmatische 'Les Niais de Sologne'. Een 'niais' is in het Frans iemand die zich dommer voordoet dan hij is opdat zijn tegenpartij hem zou onderschatten, en de bewoners van de regio Sologne hadden dat blijkbaar tot kunst verheven. De melodie van Rameau ook: ze begint bedrieglijk simpel, maar onthult in een reeks variaties hoe geraffineerd en complex ze eigenlijk is.

In het tweede 'bedrijf' toont Rondeau aan de hand van vijf  karakterstukken van Royer wat voor virtuoos klavecimbelspeler hij wel is. Zoals wel vaker in de Franse barok zijn de titels van die stukken zo vaag dat je je er vanalles bij mag voorstellen. Hoor je in 'Les Matelots' stoere zeebonken met een stuk in hun kraag over de kade zwalpen, en in de wilde 'Marche des Scythes' de ruiters over de steppe galopperen? Centraal staat 'Vertigo', een stuk van net onder de zes minuten waarin de sfeer en het tempo constant wisselen tussen rustige eenvoud tot dolle toetsenacrobatiek.

Na al dat geweld is het derde deel, met elegante dansmuziek van Rameau, een rustpunt. De uitsmijter, 'L'aimable' van Royer, brengt de zaken tot een waardig einde.

Rondeau nam deze muziek op een historisch instrument in het kasteel van Assas, in de buurt van Montpellier. Een plek met traditie: hier maakte de legendarische klavecinist Scott Ross zijn integrale opnames van de klavierwerken van Domenico Scarlatti, François Couperin en Rameau. Liefhebbers van barokmuziek zullen hopen dat Rondeau hier nog vaak terugkeert.


EDITORS' CHOICE