REVIEW

Tivoli Audio Model One

Werner Ogiers | 06 mei 2002 |

Enkele weken geleden overleed Henry Kloss. Op respectabele leeftijd weliswaar, maar toch stemt dit tot enig gemijmer. Onze hobby is zo jong dat vele echte pioniers, mensen die erbij waren toen consumentenaudio vlak na de Tweede Wereldoorlog als industrie geboren werd, nu nog bij ons zijn, of recent naar hemelse muziek zijn beginnen luisteren. Peter Walker is er nog, maar in de voorbije jaren hebben we toch Saul Marantz, Akio Morita, Yoshiaki Sugano, ... zien passeren. En nu dus Henry Kloss.

Een duizendpoot die nooit lang met hetzelfde bezig kon blijven, maar zich alleszins deed opvallen als instigator van vele opmerkelijke producten in de populaire prijsklasse. In 1952 ontwikkelde Kloss samen met Villchur bij een piepjong Acoustic Research de AR-1 luidspreker. Een baanbrekend ontwerp omdat hier voor het eerst het gedrag van een (30cm) lagetonenluidspreker beheerst werd door gebruik te maken van een afgestemde gesloten kast. Tot daarvoor bestonden luidsprekers gewoon uit `een` driver in `een` kast, vaak dan nog een open kast.
Die AR-1 gooide hoge ogen in allerlei consumententests (juist, toen ook al!), maar Kloss zat al niet meer bij AR. Al snel beu tweede viool te moeten spelen onder Villchur richtte hij KLH op, en maakte daar luidsprekers volgens het principe van de AR-1.
(Overigens bracht AR kort daarna nog een primeur op de markt: `s werelds eerste koepeltweeter. En ook bleek Kloss` opvolger bij AR, Roy Allison, een figuur van hetzelfde kaliber als Villchur en Kloss te worden, met fundamenteel onderzoek naar kamerakoestiek en luidsprekergedrag in huiskameromstandigheden. Nog veel later bracht dit Teledyne/AR op het idee werk te maken van digitale kamercorrectie...)

Terug naar Henry Kloss: In de jaren zestig ontwierp hij, nog steeds bij KLH, een radiootje, de Model 8 met externe luidspreker en een voor die tijd hoge prijs, en ook het allereerste commerciele audioproduct met transistoren: een draagbare platenspeler. In 1967 was het alweer genoeg geweest, en werd KLH ingeruild voor een nieuwe Kloss-firma, Advent. Maar eerst werd Ray Dolby nog even door Henry overtuigd toch maar een consumentenversie van het Dolby ruisonderdrukkingssysteem uit te brengen, Dolby B, dat het levenslicht zag in de KLH Model 40 bandopnemer. Even later kwam dan het allereerste echte hi-fi cassettedeck, de Advent Model 200, in onderaanneming gebouwd door het beginnend bedrijfje van ene Etsuro Nakamichi.

Ik heb geen idee hoelang Kloss aan het roer van Advent is gebleven, maar tussendoor werd er nog even Kloss Video opgericht (projectietelevisie in, oh, 1977) en Cambridge Soundworks, dat zich in de jaren tachtig profileerde als concurrent voor Boses Acoustimass en als fabrikant van niet-alledaagse draagbare apparatuur.

Een jaar of twee geleden zat Kloss neer om eens na te denken over een waardige opvolger voor zijn oeroude KLH Model 8 radio, en dat ding werd dan de Tivoli Audio Model 1. Henry wilde een radio die 1) goede ontvangst en klank bood, en 2) waarop de eigenaar 20 jaar lang trots zou blijven: tweedehands Model 8s brengen tegenwoordig zo`n $750 op.


EDITORS' CHOICE