Soms is er in de luisterruimte een lichte terughoudendheid om naar de wat betaalbaarder converters te gaan luisteren. Dat is natuurlijk arrogant, dom en je sluit je af van mogelijke spectaculaire openbaringen. Maar ja, het is nog best moeilijk om een high-end geluid uit betaalbare digitale technologie te krijgen. Edoch, platte nieuwsgierigheid overwint elke ratio en emotie. Daarom staat de Mytek Brooklyn D/A-converter in de luisterruimte.
De grens tussen professionele apparatuur en de betere hifi-componenten is soms vaag. High-end systemen zijn vaak een mix van consumentenapparatuur en professionele units, zeker nu er grote belangstelling is voor vinyl en open reel. Platenspelers, taperecorders en soms line-versterkers, die vroeger uitsluitend bestemd waren voor de omroep en recording industry, hebben een plaats gevonden binnen high-end consumenten systemen. In Japan was dat trouwens al eerder. Voor vrijwel alle professionele apparatuur geldt een veel betere prijs/kwaliteitsverhouding. Ook digitale converters zijn beschikbaar in professionele vorm, voor de hifi-consument en in een prosumer package. Dat laatste is een beetje vaag. Het geeft meestal aan dat een product met betrekking tot de geluidskwaliteit professionele standaarden bereikt, maar in functionaliteit, aansluitmogelijkheden en robuustheid nog deels thuishoort op de consumentenmarkt. Een echt studio-apparaat heeft bijvoorbeeld zelden RCA-aansluitingen. Bij de bekendste prosumer-producten horen de Revox A77, B77 en PR99-recorders. De geluidsmatige performance komt in de buurt van professionele standaarden, maar in een echte pro-omgeving zijn ze mechanisch gezien na een jaartje total loss. Bij de consument thuis gaan ze gewoon dertig jaar mee. Pro-apparatuur komt meestal in een simpele 19-inch behuizing. In deze wereld heerst niet de design-gekte waar de consumentenmarkt nu onder gebukt gaat. Vanwege dat design, de afstandsbediening en het pretpakket met onzinnige functies, is een consumenten-converter doorgaans vier keer duurder dan het vergelijkbare studio-exemplaar.
Mytek
Michal Jurewicz werkte als engineer voor Skyline Recording Studios en voor de Hit Factory. De laatste studio sloot na méér dan dertig jaar haar deuren in 2005. U bent als muziekliefhebber vast weleens in een van de zeven studio-ruimten geweest op West 48st in New York City. De allergrootste artiesten hebben daar gewerkt, zoals Paul Simon, Jay-Z, Michael Jackson, Madonna, Whitney Houston en vele anderen. Hit Factory bestaat nog in Miami, waar het concern de bekende Criteria studio rond het jaar 2000 overnam. Michal Jurewicz begon rond 1992 met Mytek. Het resulteerde uit een vraag van de studio’s naar betere conversie-technieken, teneinde méér kwaliteit te halen uit de toen populaire compact disc. Transparantie en detaillering zijn belangrijke eigenschappen voor een studio-converter en Mytek werd al gauw gebruikt in veel studio’s.
Voor Sony ontwikkelde Jurewicz een digitale recorder die in het DSD-format werkte. Die was bedoeld voor het sacd-format. De super audio disc leidt momenteel een wat teruggetrokken, maar wél belangrijk leven. Zeker voor DSD was indertijd het uitzicht naar de toekomst een downloadable formaat. De recorders vonden derhalve geen uitgebreide markt en Mytek kwam dus met een professionele DSD-converter. Er zijn overigens nog veel producenten die materiaal uitbrengen op de sacd-schijf. Maar ook DSD in de vorm van bestanden heeft een redelijk marktaandeel verworven. Niet voor de massamarkt. Daar speelt audio-kwaliteit geen enkele rol van betekenis. Maar wél voor de echte muziekliefhebbers, waar sacd en het DSD-file format zéér populair zijn. De Mytek Brooklyn is de meest recente converter in het programma. Die doet ook MQA, hoewel dat format nog erg omstreden is. Velen binnen de industrie zien het simpelweg als een niet erg vrijblijvende poging om licenties binnen te halen, hoewel dat los staat van de geluidskwaliteit.
De positionering van de Brooklyn is dualistisch. Enerzijds staat dit apparaat in de lijst van professionele studio-apparatuur en anderzijds wordt deze converter gepositioneerd op de consumentenmarkt. Volgens de eerder gegeven definitie is de Brooklyn feitelijk een prosumer apparaat, waarbij de vormgeving zeker aangepast is aan het broze, tere en ontluikende design-gevoel van de consument. Er wordt zelfs een heuse Apple remote control bijgeleverd. De aanwezigheid van een high-quality hoofdtelefoonuitgang en een mm/mc phonostage zijn dan ook verdere knipogen naar de consument. In ieder geval heeft Mytek bijgedragen aan de enorme kwaliteitsslag die de compact disc vanaf midden jaren negentig heeft gemaakt. Moderne cd’s zijn kwalitatief superieur ten opzichte van het materiaal dat begin jaren tachtig op de markt kwam.
Mytek Brooklyn DAC
Deze converter is in ieder geval ontworpen op basis van professionele requirements. In een studio is het noodzakelijk om de hele keten zo transparant, natuurgetrouw en muzikaal te krijgen. Studio-technici en de meeste musici hebben helemaal niets met de wereld van hifi. Ze willen simpelweg zo exact mogelijk terughoren hoe de oorspronkelijke stemmen en instrumenten klonken. De basis van de Brooklyn wordt dan ook gevormd door de ESS 9018 reference dac, samen met een Femtoclock generator en Mytek’s eigen USB2 32-bit interface. De Brooklyn kan gebruikt worden met de ingebouwde analoge volumeregeling, maar die heeft een zeer lichte kleuring. Het ding kan uitgeschakeld worden, waardoor de converter nog realistischer en transparanter klinkt. Het native DSD-ingangssignaal kan omgezet worden tot en met DSD256 (optioneel) en PCM wordt standaard ge-upsampled naar 32bit/384 kHz.
Eind jaren negentig was 24-bit/192 kHz de superieure standaard. Maar, binnen de industrie realiseerde men zich dat vinyl en tape nog steeds beter klonken (en klinken). Tegelijkertijd ontvouwde zich het iTunes-debacle via internet. De grote massa ging terug en beleefde ‘the dark age of mp3’, na een wereld die in de jaren vijftig tot en met tachtig het summum van geluidskwaliteit bood in de vorm van vinyl, tapes en zelfs de cassetteband. De mensheid denkt daar natuurlijk nooit over na, maar de schaal van deze mp3-ontwikkeling is gelijk aan de impact die zou ontstaan als we onze auto’s aan de kant zouden zetten en terugkeren naar paard en wagen of de ezel als lease-dier. Er is een hele generatie reddeloos verloren geraakt als gevolg van blootstelling aan gecomprimeerd geluid via hoofdtelefoontjes. Aan de andere kant startte eind jaren negentig de opkomst van hi-res (voor de consument) en ontwikkelt sacd zich momenteel sterk in de richting van downloadable dsd-files. Er kwamen nieuwe chipsets op de markt en DSD is nu een feature in zowat elke dac. Daarmee kwam ook DXD beschikbaar (pcm >352.8/32-bit). Maar bij Mytek kwamen ze tot de conclusie dat DSD nog net even beter klinkt dan DXD.
