Dat hifi niet meer is wat het vroeger was, zal bij geen enkele lezer als een verrassing binnenkomen. Niet dat het tijdperk van de versterker en luidspreker voorbij is, maar er ontstaan duidelijk nieuwe trends. Wat kunnen we zo verwachten in 2019 – en de jaren daarna?

Je leest nu een artikel uit het Grote FWD Jaarboek 2019, verkrijgbaar als losse editie of als onderdeel van een van onze abonnementen.

Future-Fi: de toekomst van audio

We moeten eerlijk zijn: als je de volledige markt voor consumentenelektronica neemt, is hifi maar een klein deel. Het lijkt soms ook een wat sloom productsegment, toch als je het vergelijkt met televisies -waar elk jaar nagenoeg het volledige aanbod vernieuwd wordt- of smartphones - waar ieder vlaggenschip na zes maanden weer passé is. Tja, wellicht is hifi ook een meer traditioneel ingesteld ‘wereldje’. Daar zouden we bij opmerken dat de meeste audiotoestellen ook wel duurzaam zijn. Je koopt ze en gebruikt ze meerdere jaren. Soms zelfs decennia. Dat maakt het ook wel moeilijk om grote veranderingen snel te introduceren. Het gaat supersnel bij mobiele telefoons omdat nu eenmaal veel mensen om de twee jaar een nieuw apparaat aanschaffen. Als er iets nieuws is – pakweg zoals dubbele camera’s – dan neemt dat de markt heel snel over.

Tegelijkertijd opereert hifi niet in een vacuüm. De technologische stappen die elders in de consumentenelektronica worden genomen, hebben ook hun gevolgen bij hifi. Muziek luisteren zit ook enorm in de lift. Wellicht wordt er zelfs meer en langer van genoten dan ooit voorheen.

Actieve speakers

Het valt steeds meer op bij de shows die we bezoeken, zoals de Audio Show iEar’ in november: actieve speakers staan meer in de kijker. En ja, actieve speakers zijn inderdaad niets nieuw. Maar verbeteringen op vlak van DSP-technologie en streaming hebben een nieuwe generatie speakers mogelijk gemaakt die volgens velen beter passen bij wat de consument nu wil: een beter geluid en echte stereo, maar zonder kabels en apparaten. Veel lof daarbij voor KEF, die met de LS50 Wireless misschien niet de eerste was om dit te herkennen, maar die net wel het juiste product op het juiste moment uitbracht. “Mensen houden er van dat er geen gedoe of rommel aan te pas komt”, vertelt KEF-ambassadeur Johan Coorg ons tijdens een fabrieksbezoek in Maidstone. Hij wijst er ook op dat producten zoals de LS50W niet zomaar luidsprekers met een ingebouwde versterker zijn. “Het is een heel ecosysteem, met hard- en software.” Een platform dus, waarop je net zoals autobouwers dat doen, meerdere modellen kunt bouwen.

Het succes van de LS50W was in elk geval een krachtig signaal naar andere fabrikanten om op dezelfde mainer in het segment te stappen – en we voorspellen nog veel meer slimme actieve luidsprekers in het komende jaar.

Een knappe uitdager in het segment is het Callisto-systeem van DALI, dat mikt op de meerwaardezoeker. Ook bij de Denen gaan ze verder inzetten op deze soort producten. Thomas Knudsen van DALI voorspelt een mooie toekomst voor actieve speakers. De verklaring is niet ver te zoeken, zegt hij: “Het is de combinatie met streaming dat producten als Callisto echt geslaagd maakt. We zullen de klassieke audiofiel die passieve speakers eist nooit in de steek laten. Maar van actief komt er meer.”

Een belangrijk element dat vaak niet vermeld wordt is het design. Het is iets dat alweer KEF net iets sneller in de gaten heeft. Hun nieuwste speakers, de LSX, zijn compacter, afgewerkt met textiel en in verschillende modieuze kleuren beschikbaar. En dat zijn drie zaken die een koper die rekening houdt met zijn of haar interieur belangrijk vindt.

Looks zijn belangrijk

Het imago dat hifi al jaren meetorst is dat van producten die zwart en log zijn. Precies wat mensen die hun woonkamer net niet tot een luisterruimte willen omtoveren verafschuwen. Nu is dat sobere imago eigenlijk al wel voorbijgestreefd; de meeste fabrikanten bieden al jaren een witte kleur of houtafwerkingen aan. Maar als het over design en interieur ging, klonk er toch vaak bij traditionele hifi-lui een ondertoon van ‘dit moet voor de vrouw’. Er is echter geen enkel reden waarom een goed audiofiel product er niet prima kan uitzien en in een interieur kan passen. Misschien vallen er wel lessen te leren van tv-fabrikanten. Die proberen de laatste tijd de televisie acceptabel te maken bij mensen die niet houden van een groot zwart scherm dat de woonkamer overheerst. LG’s Wallpaper-tv bijvoorbeeld, is zo dun aan de muur dat je hem met magneten kunt ophangen. Samsung probeert iets anders: in plaats van de tv te doen verdwijnen, wordt het tv-toestel een kunstobject. Letterlijk dan, min of meer. Samsungs The Frame is een toestel met een houten kader zoals een schilderij en die – als je niet tv-kijkt – kunstwerken toont.

Wat geeft dat bij hifi? Speakers die meer modieuze elementen bevatten zodat ze minder vloeken met de sofa, tapijt en de tv-meubel. Denk dan aan de Jamo Studio-speakers, DALI’s Oberon of zelfs aan Harman Kardons nieuwe Citation-reeks. Alle drie zijn producten die onder meer Scandinavische textielinvloeden inzetten om naadloos in het interieur te passen. Wat zeker Oberon bewijst is dat kleine aanpassingen een klassieke luidspreker kunnen omtoveren tot iets fris en modern, zonder extreme designvormen op te zoeken. Want té extreem is ook niet goed als je mikt op een breder publiek. Kijk maar naar Vivid Audio: prachtige en goed klinkende luidsprekers, maar het merk voelde zich wel verplicht om de Kaya-reeks met een subtieler design te creëren. Wedden dat 2019 nog meer van die eigentijdse ontwerpen brengt?

Headfi

In de hifi-business wordt vaak gezucht over jongeren die hun weg niet naar hifi-winkels vinden. De verklaring waarom relatief weinig twintigers en dertigers investeren in hifi is relatief complex, maar het is wel een gek gegeven. Want, zoals we eerder aanhaalden, er wordt wel massaal naar muziek geluisterd. Maar via de hoofdtelefoon en de smartphone, niet via een versterker en een set luidsprekers.

De aanname die daarbij vaak gehanteerd wordt, is dat die jongeren met een goedkope koptelefoon voldoende hebben. Maar dat klopt niet helemaal. De gemiddelde verkoopprijs van koptelefoons gaat omhoog – al blijft het vrij laag omdat er echt veel spotgoedkope oortjes gekocht worden. En ja, veel groei qua omzetwaarde zit bij toestellen met Bluetooth en noise-cancelling. Maar head-fi is echt wel een ding, en dat merk je ook in steeds meer in de handel. Hooftelefoons zijn niet langer een ‘accessoire’, maar een volwaardig iets dat een eigen plek krijgt. En soms zelfs zijn eigen winkels. Aan aanbodzijde is er in elk geval een forse groei qua premiumproducten, met merken als Audeze en HiFiman die op betrekkelijk korte tijd vrij groot zijn geworden.

Veranderingen in het landschap

De toon werd vorig jaar al gezet, toen Bowers & Wilkins gekocht werd door een (forse) startup uit Silicon Valley en Samsung zijn chequeboek bovenhaalde om zowel de Harman-groep als Arcam aan te schaffen. Er verschuiven weer veel dingen in het landschap, dat is duidelijk. Niet dat het ooit echt rustig was in dit wereldje. De geschiedenis van hifi stond altijd wel bol van overnames en fusies. Maar het lijkt wel alsof 2019 en verder nog verregaande veranderingen met zich meebrengt. We kijken dan onder meer naar Sound United, dat vier grote merken bevat (of vijf, als je HEOS apart telt), Classé opkocht en duidelijk nog op overnamepad zit.

Relatief klein nieuws leek het wel, het bericht dat Monitor Audio een samenwerking met Bluesound aangaat om het BluOS-platform te integreren in nieuwe producten. Maar het is wel een teken aan de wand. Waar formele fusies en overnames niet mogelijk zijn, komen er wellicht meer samenwerkingen zoals dit aan. Het blijft wel altijd moeilijk om toenadering te zoeken. Zo zal Monitor Audio Bluesound niet gebruiken voor zijn bestaande Bronze-, Silver- of Gold-speakers, zegt Jeremy Brown, de International Account Manager van het Britse merk: “Actieve speakers zijn echt wel de toekomst, maar wij denken niet in de richting van onze bestaande audiofiele luidsprekers actief maken. Wij willen een jonger publiek aanspreken met een lifestyle-speaker die gewoon werkt. Lifestyle heeft misschien een negatieve bijklank in de hifi-wereld, maar dat vinden we niet. Het moet er goed uitzien en goed klinken.” Wat er concreet op de planning staat, lost Brown nog niet. Er wordt nog ijverig aan gewerkt en er zijn nog een aantal nieuwe producten die er zitten aan te komen, zoals de vernieuwde Gold-reeks in het voorjaar van 2019. “De samenwerking met Bluesound heeft in de eerste plaats betrekking op Roksan-componenten.”

Meer voor minder

Een opvallende trend in het afgelopen jaar dat zeker blijft nazinderen in 2019 is de enorme kwaliteitsverbetering in het betaalbaar luidsprekersegment. Er zijn luidsprekers die 400-600 euro kosten die bijzonder goed klinken. Zo goed zelfs, dat weer andere hoger geprijsde producten het moeilijk beginnen te krijgen. Zeker als daar weer de ‘looks zijn belangrijk’-trend meespeelt. Vroeger was een goedkope speaker gewoon lelijk of toch onopvallend, nu zijn die vrij goede luidsprekers ook nog eens mooi. Neem nu de Q Acoustic 3000i-reeks, de KEF Q-speakers of – alweer – de DALI Oberons. Stuk voor stuk zijn dat luidsprekers die wel heel goed presteren. Een van de voornaamste redenen is wellicht dat goedkopere speakers nu ontworpen worden zoals duurdere vroeger, met meetapparatuur dat voorheen te duur was om zomaar te gebruiken.

“Het blijft uitdagend om een speaker van pakweg 500 euro te bouwen”, zegt Mike Gregor, die bij Sound United verantwoordelijk is voor Polk, “maar wij hebben voor onze Signature E-reeks samengewerkt met Karl-Heinz Fink om de kast heel solide en trillingvrij te maken, wat bijgeluiden elimineert. Elke fabrikant moet zo keuzes maken bij het ontwerpen en bouwen van een luidspreker. Dat levert niet per se eenheidsworst op. Ik stel het altijd zo: neem dezelfde vijf ingrediënten en vraag vijf chefs uit vijf landen om er iets mee te doen. Je eindigt dan met vijf gerechten die wellicht lekker zijn, maar ook heel anders.”