Sonic Youth is al zo’n 25 jaar een constante factor in de wereld van gitaar en noise. Toen de band in 1990 de overstap naar een grote maatschappij maakte (Geffen) werd een meer commerciele koers gevreesd, maar wat plaatsvond was een splitsing van activiteiten.
Meer songgerichte albums op Geffen, en de experimenten in eigen beheer. De geïmproviseerde klanken die de band, uitgebreid met drummer Tim Barnes, liet horen bij een aantal stomme films van Stan Brakhage vallen in die laatste categorie.
Het album is het zesde in de reeks Muzikale Vergezichten
op het eigen SYR label, waarvan de hoesjes telkens in een andere taal gesteld zijn.
Dit keer in het Litouws, Muzikos Horizontai heet het
dan, maar voor het overige is de uitleg spectaculair onleesbaar.
De opnames zijn gemaakt tijdens een benefietconcert voor en in de Anthology Film Archives, een filmmuseum in New York, op 12 April 2003, als onderdeel van een overzichtsfestival rond de overleden filmmaker. Enkele jaren geleden stond hij nog centraal bij een Filmfestival Rotterdam.
Brakhage was een vooraanstaand vernieuwer van het medium film, dat hij vaak op grensverleggende wijze gebruikte. Ik zag bijvoorbeeld een programma met onder meer films waarbij het celluloid beeldje voor beeldje met de hand beschilderd was. Kleurrijk, abstract en zonder geluid, totaal overrompelend. De uitdaging om deze films al improviserend van muziek te voorzien is zeer besteed aan de leden van Sonic Youth.
Gedurende 65 minuten passeren drie ongetitelde en in elkaar overlopende tracks de revue. Muziek wordt wel gedefinieerd als georganiseerd geluid. Hier is mate van organisatie zeer beperkt gehouden. Er is geen melodie en nauwelijks ritme. Centraal staan de geluiden zelf, en met name dynamiek. Men zoekt het hier niet in overrompelende luidheid, ook wel bekend als teringherrie. Het merendeel van de tijd wordt gevuld met stille plinkjes en plonkjes, getik en een voor de bands doen beperkte mate van feedback op de gitaren. In het tweede deel loeit Kim Gordon langdurig met haar flink vervormde stem. De verlossende climax is er in het slotdeel – eindelijk het bekende, lang aangehouden Sonic Youth crescendo, dat vervolgens weer langzaam uit elkaar valt. De kracht zit hem in de opbouw van een extreem lange spanningsboog. Hier zijn mensen bezig die zich niet meer hoeven bewijzen, die zich dienstbaar opstellen voor het totaalresultaat en een geheel eigen wereld creeren. Aan de luisteraar om er in mee te gaan, waarbij geduld loont. Aangetoond wordt maar weer eens dat improvisatie niet het domein is van jazz en avantgarde alleen. Sonic Youth legt met verve een interessante link naar een popinstrumentarium, zoals dat rond 1970 wel vaker gebeurde maar tegenwoordig meestal slechts diep ondergronds.
Ik had me bij dit kraakhelder en detailvol vastgelegd concert wel een nòg mooier product kunnen voorstellen: een DVD. Daarbij had ik dan graag de keuze gehad tussen twee beeldsporen (zoals je normaal vaak kunt kiezen tussen meerdere geluidssporen bij het beeld). Het ene zou dan de films van Brakhage moeten bevatten, het andere de band zoals ze speelde tijdens het concert, met de beelden op de achtergrond. Zoiets zal vast te duur of bewerkelijk geweest zijn, maar een CD met muziek bij beelden maakt wel nieuwsgierig naar die beelden.
Aanvullende informatie:
3 tracks, speelduur 65:31
Label: Sonic Youth Records SYR006
Distributie: de Konkurrent
Website Sonic Youth: www.sonicyouth.com
