REVIEWDALI

Aansluiten en luisteren

Max Delissen | 01 januari 2015 | Fotografie Fabrikant | DALI
Dit artikel werd oorspronkelijk geplaatst op 28 februari 2014

Om het luistergedeelte van deze recensie een beetje realistisch te houden heb ik de DALI ZENSOR 3 niet op mijn Naim Supernait versterker aangesloten. Die kostte bijna tien keer zo veel als dit setje luidsprekers en in de praktijk zul je zo'n combinatie nooit tegenkomen. Gelukkig had ik ook de beschikking over een NAD D 3020 versterker, waarover op deze pagina's door collega Eric van Spelde al uitvoerig de loftrompet is gestoken.

Als luidsprekerkabel gebruikte ik de betaalbare FLX-SLiP van Audioquest (7 euro per meter, van de rol) en mijn MacBook Pro met player-software van JRiver (via Audioquest Cinnamon USB-kabel) en Squeezebox Touch (via Audioquest Hawkeye digitale interlink) fungeerden als bron. Omdat de luidsprekers gloednieuw waren besloot ik ze eerst een weekje voor dagelijks gebruik in te zetten zonder echt te luisteren. Als ik er overdag niet was schalde op vrij hoog volume de voortreffelijke burn-in en demagnetisatie-disc van Isotek door de huiskamer. 's Nachts vormde het in ambient gespecialiseerde internet-radiostation Stillstream op de 'kabbelstand' een perfecte aanvulling op het inspeelregime.

Het effect van inspelen van kabels en elektronica wordt vaak nogal overdreven vind ik, het karakter van een component verandert er niet wezenlijk door en de eerste indruk die je, koud uit de doos, opdoet blijkt vaak heel dicht bij het eindresultaat van een week intensief inspelen te liggen. Toch merk je bij luidsprekers absoluut wél dat het allemaal wat soepeler wordt. Het laag krijgt meer contour, het middengebied trekt open en het hoog lijkt verder door te lopen, wat ook de ruimtelijke weergave verbetert. De eerste kennismaking met de ZENSOR 3 was goed, maar de vonken spatten er niet vanaf. De klank helde behoorlijk over naar de warme kant, wat op zich een verademing is in een wereld waar de jacht op het laatste spoortje resolutie de klank van een heleboel luidsprekers oneindig veel te 'transparant' heeft gemaakt - en dan druk ik me bewust nogal eufemistisch uit - maar na een week inspelen (en wennen) miste ik niets meer in de weergave. Het echte luisteren kon beginnen.

Jazz
Een van de fijnste albums die ik het afgelopen jaar aan mijn collectie heb toegevoegd is No Deal van de Belgische zangeres Melanie de Biasio. Haar stem doet me onmiddellijk denken aan de glorietijd van de vrouwelijke jazz-vocalisten aan het eind van de jaren '50 van de vorige eeuw. De arrangementen zijn echter helemaal van deze tijd, met stiekem een heleboel laagjes elektronica achter het standaard trio-instrumentarium van bas, drums en piano. En dat levert een verrukkelijke en bedwelmende mix op van rokerige jazz en hoogkaraats pop-appeal.

De dynamische piano-aanslagen en de diepe kickdrum die aan het begin van het nummer I'm Gonne Leave You te horen zijn staan als een huis, en de vrij zacht aangetikte bekkens ruisen koperig, zoals het hoort. De diepe, ronkende bas die even later invalt heeft voldoende body, en veel 'inwendige' dynamiek. Het geheel krijgt er een heerlijke ritmische drive door. Als aan het eind van de track een knerpende elektronische baslijn zachtjes wegsterft moet ik zowaar wat kippenvel op de onderarmen constateren. Dat kippenvel wordt nog kippiger als de volgende track begint. De met brushes aangeslagen snaredrum in With Love is behoorlijk realistisch van klank en snelheid, en de onbestemde ruis die op de achtergrond in de opname klinkt strekt zich naar opzij en naar achteren vrij ver voorbij de luidsprekers uit, wat een onverwacht 3D-effect oplevert. Echt een knappe prestatie voor een klein opdondertje als de ZENSOR 3.

Pop
Een andere favoriet van de laatste tijd is het album HD van Atom™. Deze onterecht veel te onbekende elektronische pop/dance muziek bevat een weerbarstige mengelmoes van allerlei elektronische stijlen en is moddervet geproduceerd. Vooral aan de uiteinden van het frequentiespectrum zitten er veel uitdagingen in, zoals de felle piepjes in het Kraftwerk-achtige Strom, of de diepe pulserende bas in Riding The Void. Daarnaast wordt er veelvuldig met fase-manipulatie gewerkt, wat een nogal spectaculair ruimtelijk geluid oplevert dat op een goede set soms zelfs achter me klinkt. Ook hier weert de ZENSOR 3 zich kranig en laat met name in het laag een verrassende soepelheid horen.

Hoewel er geen enorme druk achter zit gaat het wel diep, zonder dat daarbij het middengebied wordt overschaduwd. Het hoog is zijdezacht en bevat voldoende informatie, ook voor de ruimtelijkheid. Wie echter hoopt het allerlaatste spoortje detail uit audiofiele rinkelmuziek te kunnen schrapen komt van een koude kermis thuis. De ZENSOR 3 maakt muziek, geen geluid, en de samenhang van ritme en klank was bij het ontwerpen duidelijk belangrijker dan het plaatsen van een paar door marketing ingegeven highlights. Door de brede afstraling zit het met de ruimtelijke weergave ook wel goed, hoewel de extreemste 'surround'-effecten niet helemaal uit de verf komen. Is dat een schande? Voor de minder dan 200 euro per stuk die deze luidsprekers kosten lijkt het me meer iets voor kniesoren om daarover te vallen...

Klassiek
Ook met mooie, niet al te volle klassieke opnames blijkt de ZENSOR 3 in de eerste (en de laatste!) plaats vooral een erg prettige luidspreker te zijn die lange en ontspannen luistersessies mogelijk maakt. Bij 'gewone' klassieke werken of vocale barok was de weergave gloedvol en zelfverzekerd, tijdens het beluisteren van een ultradynamische HiRes uitvoering van de Ouverture 1812 (Erich Kunzel/ Cincinnati Pops Orchestra op Telarc) was er echter onvermijdelijk enige compressie te horen bij de uithalen van het orkest en de digitaal vastgelegde kanonschoten.

Maar hoe verrassend is dat? Zulke enorme muziek op deze kleine luidsprekers draaien en verwachten dat je de druk en dynamiek van een groot full-range systeem te horen krijgt is hetzelfde als in een Fiat 500 meedoen aan de Dakar-rally en halverwege de eerste etappe naast de smeulende resten van je auto staan en mopperen dat er zo natuurlijk niet te winnen is...

Conclusie
Alle gekheid op een stokje; in het juiste perspectief gezien is de DALI ZENSOR 3 gewoon een zeer fijne luidspreker. De ruimtelijke, warme klank laat ze groter lijken dan ze in werkelijkheid zijn en voor hun prijs musiceren ze op een erg hoog niveau. Zorg wel voor een goede versterker en besteed aandacht aan de plaatsing: op een deugdelijk voetje, ver genoeg van de achterwand, en met de frontjes recht naar voren. Wie 'on a budget' met hifi wil beginnen of voor een tweede set op zoek is naar een ongecompliceerd muzikale luidspreker doet er verstandig aan om deze DALI ZENSOR 3 eens ergens te gaan beluisteren. Op een aantal punten is het misschien niet de meest uitgesproken luidspreker in deze prijsklasse, maar hij behoort beslist tot de meest evenwichtige en 'lekkerste'.

Prijs/uitvoering

DALI ZENSOR 3 199 euro per stuk
Leverbaar zwart, wit en licht walnoten
DALI E-600 stand 169 euro per set

+ Evenwichige en muzikale weergave
+ Fraai, modern uiterlijk
+ Allround weergave: lust alle genres

- Voor resolutiejagers waarschijnlijk wat te warm van klank
- Komt voor 'groot werk' soms wat adem tekort
- Moet echt op een (los aan te schaffen) voetje geplaatst worden

MERK

EDITORS' CHOICE