Het Britse luidsprekermerk Neat wordt in Teesdale, in het Noorden van Engeland, gebouwd door een klein maar enthousiast team die bij de voicing van hun luidsprekers graag gebruik maken van de apparatuur van Naim. Het is dus niet toevallig dat beide merken, behalve in Nederland, wereldwijd nog bij acht andere importeurs samen in het pakket zitten. Een goed match dus. De hier geteste IOTA dankt zijn naam aan een Engels gezegde waarbij het ‘het kleinste deeltje bewijs’ betekent. Komt rechtstreeks van de fabrikant dit, dus dat zullen we dan maar aannemen, nietwaar? En ze zijn ook werkelijk piepklein, en buitengewoon fraai gebouwd. Slechts 2,6 liter is de inhoud, maar als je ze slim opstelt is daar verrassend weinig van te merken (meer daarover in het luistergedeelte). Het custom gebouwde woofertje is ontworpen om een zo laag mogelijke vervorming en een zo hoog mogelijke dynamiek te geven. De vijf centimeter lange magnetostatische ribbon-tweeter sluit er wat klankkleur en snelheid betreft voorbeeldig op aan. Het gebruik van uitsluitend hard-wired verbonden eersteklas filtercomponenten en goede inwendige bekabeling is de kers op de taart. De IOTA heeft een gevoeligheid van 84dB 1W/meter, wat aan de lage kant is, maar ze hebben ook een heel gunstig impedantieverloop. Daardoor zijn ze ook met een wat lichtere versterker eenvoudig aan te sturen.

The Chord Company
Deze sympathieke kabelfabrikant uit Amesbury (dat ligt naast Salisbury waar Naim gevestigd is) ontwikkelt eigen kabels op basis van technische kennis én een grote liefde voor muziek. Veruit de meeste kabels worden in eigen huis ontworpen en geassembleerd. Voor deze test is gekozen voor de uiterst vriendelijk geprijsde Carnival SilverScreen luidsprekerkabel, die is geconfectioneerd op twee keer drie meter lengte, en een C-Stream netwerkkabel van 1,5 meter. De luidsprekerkabel is gemaakt van zuurstofvrij OFC koper, en heeft een dubbele afscherming. De C-Stream ethernetkabel is van het type CAT-7 en heeft vier individueel afgeschermde sets van twee getwiste OFC geleiders.

Luisteren
Hoewel de set over een los bijgeleverde WiFi antenne beschikt, besloot ik om hem meteen bedraad te gebruiken. Je krijgt er niet voor niets een ethernet-kabel bij. Vooral voor het streamen van HiRes muziek is WiFi niet bepaald de meest stabiele verbinding. De luidsprekers worden geleverd zonder standjes. De IOTA’s kunnen zonder veel problemen op een dressoir of kast worden geplaatst, maar voor een optimale ruimtelijke afbeelding is een setje luidsprekervoetjes echt een zinvolle upgrade. Omdat ik zelf geen stands meer in huis heb nam Ed Verkerk van importeur Latham op mijn verzoek een bijpassend setje voor me mee. Die kosten 225 euro per paar en dat is alleszins redelijk. De IOTA’s moeten ‘in de breedte’ gebruikt worden, dus zo dat het naamplaatje leesbaar is. Zet ze niet rechtop (dus met de ribbontweeter in de breedte) want dan hou je totaal geen stereobeeld over.

Neat specificeert het frequentiebereik op 60 - 22.000 Hz, maar vertelt daar niet bij binnen hoeveel dB die waardes zijn gemeten. Hoe het ook zij; de intelligente loudness-regeling van de UnitiQute verricht hier een klein wonder. De loudness werkt zeer subtiel en ik had maar één keer uitschakelen nodig om vast te stellen dat hij lekker aan kon blijven staan. Een beetje met de luidsprekers schuiven ten opzichte van de achterwand kan nog een verdere verbetering van de laagweergave geven. Donderend laag van aardbevingsniveau behoort weliswaar niet tot de mogelijkheden, maar als je realistische verwachtingen hebt zal de Neat IOTA je verrassen met zijn neutrale, kleurrijke sound, zijn enorme stereobeeld en zijn pijlsnelle en lichtvoetige dynamiek.

Over één aspect van de opstelling wordt veel gedebatteerd: plaats je de luidsprekers met de tweeters aan de binnen- of aan de buitenkant? Mijn voorkeur was heel snel duidelijk: buiten! Dat gaf meer breedte aan het beeld, zonder focus in het midden op te offeren. Met de tweeters aan de binnenkant werd het beeld veel compacter. Een album dat verbazingwekkend goed klonk was het instrumentale folk-album Belladonna van Daniel Lanois, uit 2005. De bijna-ambient met akoestische- en slide-gitaar, elektronica en spaarzame percussie werd gepresenteerd als een grote ‘bubble’ van geluid, die zich tot ver buiten de luidsprekers uitstrekte. De tonen van de gitaar en de zacht aangeslagen bekkens hadden een prachtige micro-dynamiek en veel detaillering, zonder dat het ook maar één moment scherp klonk. Het laag was, zoals gezegd, niet van niersteenvergruizende proporties, maar véél dieper dan je zou verwachten. Bovendien vond ik het mooi in balans met de rest van het geluid. Volkomen ongeforceerd en goed te volgen. 

De Naim UnitiQute speelde de hele recensieperiode vlekkeloos, muzikaal en stabiel. HiRes muziek werd zonder artefacten afgespeeld, en overschakelen van resolutie veroorzaakte geen klikken of andere ongemakken. Zelfs MP3 klinkt prima op deze set, zoals het live-album Supersisterious van Supersister (in Paradiso) bewees. Deze zeer gekoesterde opname dateert van enkele weken voordat fluitist Sacha van Geest plotseling overleed, waardoor de plannen voor een nieuw album (na ruim 21 jaar) voorgoed moesten worden stopgezet. Maar het speelplezier spat er met dit kleine setje nog vanaf en de interactie met de zaal maakt er een verrukkelijk document van.

Natuurlijk heeft zo’n kleine luidspreker beperkingen. Hoe mooi de afstemming ook is gedaan, het putdiepe laag in de track Labyrinth Path 1 op het album Labyrinth van Pete Namlook en Lorenzo Montana was er gewoon niet. Maar opnieuw bewees de IOTA in combinatie met de UnitiQute dat een goede dynamiek, correcte klankkleuren in andere frequentiegebieden en een reusachtig stereobeeld samen toch een uiterst genoeglijke luisterervaring kunnen geven.

Upgrade mogelijkheden
Ondanks het verzoek om de set te testen ‘zoals hij is’ kon ik het niet nalaten om wat te experimenteren. Met name het standaard netsnoer dat Naim meelevert (ook al is dat op geluidskwaliteit geselecteerd) is voor verbetering vatbaar. Dat hoeft ook niet de wereld te kosten. Ed had ‘voor de zekerheid’ een C-Power netsnoer van The Chord Company bij me achtergelaten. Dat is een relatief eenvoudig maar zeer goed (in Engeland) gebouwd netsnoer dat een ‘floating’ afscherming heeft (niet verbonden met de aarde of de -). Het stereobeeld heeft met de C-Power net wat meer focus en de muziek ‘vloeit’ meer. Voor nog geen 8 tientjes krijg je met dit netsnoer een stukje extra geloofwaardigheid en klankkleur in het geluid die ik goed in verhouding vind tot de meerprijs.

Concluderend
Deze uiterst compacte combinatie zal in een niet al te grote kamer (laten we zeggen tot ongeveer 30 vierkante meter) voor jarenlang muziekplezier zorgen, daar ben ik van overtuigd. De set inclusief kabels kost normaal 2869 euro, en dat vind ik voor het gebodene al een heel realistisch bedrag. Maar gedurende de zomermaanden (tot 21 september 2014 dus) betaal je maar 2499 euro. Een volmondig koopadvies zal ik zelfs op de valreep van deze recensie niet geven, maar de aanbeveling om eens binnen te lopen bij een van de 18 Naim-dealers die aan de actie meedoen, en daar eens naar de speelklaar opgestelde set te luisteren, durf ik van harte te geven. Op naar de tweede set, waarvan de recensie volgende week zal verschijnen. 

+  Zeer compact en daarom eenvoudig te plaatsen
+  Verrassend compleet
+  Uitstekende, uitgewogen en lichtvoetige klank

-    extra investeren in luidsprekerstands
-    Het laagste laag komt er niet uit