ARTIKEL

Dolby TrueHD

Redactie HiFi.nl | 19 februari 2012

Dolby TrueHD ondersteunt lossless `studio master` 24bit/96kHz audio-kwaliteit en tot 18 Mbit/s over 14 kanalen (Blu-ray beperkt het aantal kanalen standaard tot 8). Het ondersteunt ook uitgebreide metadata zoals dialog normalization en dynamic range control. Dolby TruHD kan alleen worden verkregen met een HDMI kabel vanaf een Blu-ray speler of ander apparaat dat de mogelijkheid heeft een HD audio stream uit te geven.

Advanced Audio Coding (AAC) is het meest bekend als het standaard audioformaat dat wordt gebruikt door Apple iTunes. AAC is een MPEG-4 tegenhanger geworden van het populaire MP3 audio-formaat. Anders dan MP3 ondersteunt AAC multi-kanaals audio tot maximaal 48 full-range kanalen. Een 192 kbps MP3 geluidsfragment zal ongeveer dezelfde kwaliteit hebben als een 128 kbps AAC bestand, waarbij het AAC bestand kleiner in omvang zal zijn en dus een efficiëntere datacompressie (40% kleiner) en een betere geluidskwaliteit heeft dan MP3. Bestanden die gecodeerd zijn met AAC, krijgen meestal de extensie M4A ipv AAC.

AAC+ gaat nog een stap verder dan het hiervoor genoemde AAC. Wanneer er lage bitrates nodig zijn, vooral op 32-64 kb/s, heeft AAC+ duidelijk de overhand in geluidskwaliteit t.o.v. AAC. AAC+ wordt vooral gebruikt voor internetradio en mediaspelers waar de opslagcapaciteit niet al te hoog is. AAC+ biedt in het uitzendproces tevens de mogelijkheid om te combineren met Dolby E en andere PCM oplossingen, zowel in stereo als in Dolby Digital 5.1.

Dolby Pulse is gelijk aan het hierboven genoemde AAC+ met als toevoeging dat er Dolby meta-data meegestuurd kan worden. Die bestaat o.a. uit een loudness-functie en een functie om op het afspeelapparaat het volume van de stream relatief constant te houden.

De Harman Kardon AVR-365, goed gevuld met Dolby technologieën

Audio nabewerking
Naast de verschillende `codecs` die hierboven zijn genoemd, werden door Dolby ook verschillende `decoders` ontwikkeld. Men spreekt hier van audio nabewerking of `post processing`. Het signaal kan met een bepaalde codec zijn gecodeerd, maar soms ook werkt de nabewerking zonder enige `voorbewerking`.

Dolby Headphone is een technologie die werd ontwikkeld door Lake Technologies in Australië, die de rechten verkocht aan Dolby. Met deze technologie is het mogelijk om een surround-ervaring te krijgen met hoofdtelefoons. Een Dolby Headphone decoder kan zowel Dolby Digital 5.1, Dolby Pro-Logic II gecodeerd of gewoon stereo-geluid bewerken. Door ingewikkelde HRTF (Head Related Transfer Functions) wordt de werking van de oren en het hoofd van de mens gesimuleerd en gebruikt voor een zo realistisch mogelijke `virtuele` surround ervaring.

Dolby Surround was de vroegste consumentenversie van Dolby`s `Dolby Stereo` bisocoopformaat, mogelijk gemaakt door hifi stereo video-formaten zoals Betamax en VHS en werd op de markt gebracht in 1982. Wat verwarrend is, is dat deze term ook wordt gebruikt voor de encodering van materiaal in dit geluidsformaat. Een Dolby Surround decoder haalt de originele vier kanalen (links, rechts, center en mono surround) uit een stereo soundtrack. In het midden van de tachtiger jaren werd de decoder-techniek verbeterd en hernoemd naar Dolby Pro-Logic. De termen Dolby Stereo, Dolby Surround en LtRt worden gebruikt om soundtracks te beschrijven die met deze matrix-techniek zijn opgenomen.

In 2000 introduceerde Dolby hun Dolby Pro-Logic II (DPL II), een verbeterde implementatie van Dolby Pro-Logic. Jim Fosgate was hiervan de ontwikkelaar. Een DPL II decoder kan ieder stereosignaal bewerken naar vijf individuele `full range` kanalen (linksvoor, center, rechtsvoor, rechtsachter, linksachter). Uiteraard kan DPL II ook Dolby Surround gecodeerde soundtracks decoderen en doet dat zo goed, dat de prestaties van Dolby Digital 5.1 dicht worden benaderd. De DPL II decoder heeft een muziek, film en game mode. In de muziek mode kan de gebruiker o.a. de breedte van het voorste geluidsveld aanpassen.

Het Dolby Pro-Logic IIx systeem is een opvolger van DPL II, dat zowel stereo, Dolby Surround als Dolby Digital 5.1 bronmateriaal kan omzetten naar 6.1 of 7.1 surround. Dolby Pro-Logic IIz gaat nog verder met de toevoeging van hoogtekanalen boven de linker en rechter voorspeakers om zo een 5.1 of 7.1 systeem om te vormen naar `9.1`.


EDITORS' CHOICE