De feestelijk introductie van Blu-ray in Nederland had iets weg van beschuiten met muisjes eten terwijl de baby al een stevige koter is die op eigen kracht naar de kleuterschool wandelt. Er is al veel over Blu-ray en HD-DVD, het tegenkamp, geschreven. Eindelijk is het dan zover. Om een werkende Blu-ray speler te zien, hoeven we niet langer meer te staren naar demomodellen maar heeft de speciaalzaak bij u op de hoek er al een paar staan om uit te kiezen. Ze zijn alleen nog wel erg prijzig.
Bij het uiten van opbouwende kritiek hoor je altijd eerst te zeggen wat je mooi of goed aan iets vindt. Welnu, het mag gezegd worden: Blu-ray biedt een prachtig beeld en een bijzondere mooie geluidsweergave. Eindelijk weet je als consument weer waarom je zo’n mooie nieuwe plasma- of lcd-televisie gekocht hebt. Toch hoor je in het feestgedruis al niemand meer verzuchten waarom we er toch zo lang op hebben moeten wachten. Philips en Sony waren immers al vanaf 1995 met het verder ontwikkelen van deze technologie bezig. Negatief kritiek op Blu-ray hebben we eigenlijk niet. Behalve dan dat de spelers met prijzen tussen de 1.000 en 1.500 euro nog aan de dure kant zijn én vooral dat er twee standaarden op de markt komen en nog niemand weet welke kant het opgaat. Het hoeft niet eens zo te zijn dat daarbij de beste het zal winnen, zo zagen we eerder toen de strijd werd beslecht tussen VHS, Betamax en Video2000.
Noodzaak
Vast staat wel dat we toe zijn aan een nieuwe standaard. Allereerst omdat de verkoop van DVD’s op z’n retour is en de komende tijd in aantallen zal afnemen. Om de markt levendig te houden is er dus een nieuw product nodig. De cyclus waarmee nieuwe standaarden elkaar opvolgen, verloopt echter steeds sneller. Een andere belangrijke reden is dat de huidige DVD-schijfjes met hun rode-lasertechnologie niet voldoende opslagcapaciteit meer bieden om HD-kwaliteit beeldmateriaal van een gehele speelfilm op te slaan. Op een Blu-ray (BD) dual-layer schijfje past 50 gigabyte, oftewel 77 keer zoveel als op een CD-tje met een opslagcapaciteit van 650 megabyte en zes keer zoveel als op een dubbellaags DVDtje. TDK maakte tijdens de bijeenkomst bekend dat in hun ontwikkellaboratoria is gebleken dat over niet al te lange tijd ook 200 gigabyte haalbaar zal zijn.
De strijd
Tijdens de introductie van Blu-ray in Nederland ontbrak het de Stichting Blu-ray Disc Promotie Benelux in ieder geval niet aan enthousiasme en het krachtige uitgedragen geloof dat Blu-ray het helemaal gaat worden. Niet verwonderlijk wanneer je kijkt wie de deelnemende bedrijven zijn die onder de vlag van deze stichting de kar gaan trekken: Sony, Samsung Electronics, Panasonic, Sony Computer Entertainment, TDK, Warner Home Video, Twentieth Century Fox Home Entertainment, Buena Vista Home Entertainment en Sony Pictures Home Entertainment.
HD-DVD heeft echter Toshiba, NEC, Intel en Microsoft aan zijn zijde staan. Met name de rol van Microsoft zal veel gewicht de schaal leggen bij HD-DVD. Microsoft zal in ieder geval in het nieuwe besturingsysteem Vista HDDVD ondersteunen. Er zullen geen aparte drivers nodig zijn onder Vista omdat Intel en Microsoft hun steun aan HD-DVD hebben toegezegd. HD-DVD zal bovendien door Microsoft worden aangeboden in combinatie met de XBOX. Bij de tegenpartij zal Sony met de nieuwe Sony Playstation 3 een belangrijk steunpilaar zijn voor Blu-ray. Gezien de aantrekkelijke prijs van deze spelers die overigens pas in maart op de markt zullen verschijnen, zal de consument voor minder geld voor Blu-ray kunnen kiezen dan wanneer een losse Blu-ray speler wordt aangeschaft.
Zeer belangrijk zal uiteindelijk ook de steun vanuit de contenthoek zijn en dus van de filmmaatschappijen. Uit het feit dat het aantal beschikbare titels voor beide standaarden nu al vrijwel gelijk is en het feit dat partijen en Warner en Paramount ook voor beide standaarden kiest, mag blijken dat het een lange hete strijd zal worden. Ook enkele fabrikanten van beschrijfbare optische media zoals Verbatim en Imation produceren voor beide standaarden.
Techniek
Met blauwe-lasertechnologie kan er meer informatie op een schijfje dat fysiek even groot is als een DVD-schijfje. Ook in de professionele wereld wordt er al langer gebruik gemaakt van een dergelijk technologie. Zo mochten we tijdens een bezoek aan Plasmon in Groot-Brittannië al eens kennismaken met UDO (Ultra Density Optical), een optisch opslagmedium dat eveneens met blauwe-lasertechnologie werkt en waarmee op dit moment 30 gigabyte op één schijf kan worden weggeschreven. Toekomstige generaties UDO zouden 60 en 120 gigabyte aan moeten kunnen. Dit opslagmedium, waarbij met meerdere lagen
wordt gewerkt door schijven aan elkaar vast te plakken, wordt uitsluitend gebruikt voor het archiveren van data.
In technisch opzicht zijn er bovendien belangrijke verschillen met Blu-ray. Zo worden bij een Blu-ray Disc de verschillende datalagen ook op elkaar gelegd, maar worden de schijven niet niet elkaar geplakt. De Blu-ray Disc bestaat in principe uit een substraat laag met een of meerdere datalagen, afgedekt door de cover layer en beschermd met een hard-coating layer boven op de cover layer. De meeste voorbespeelde BD-schijfjes zullen die van 25 gigabyte zijn. Schijven met een dubbele capaciteit zijn bijvoorbeeld minder interessant voor de Amerikaanse markt, maar wel voor de Europese omdat de titels die hier op de markt komen vaak in meerdere talen worden uitgebracht en daarvoor is uiteraard ruimte nodig. Inmiddels zijn al vele titels met 50GB capaciteit verschenen. Onder andere Sony Pictures heeft ‘Click’, ‘Blackhawk Down’ en ‘Talladega Nights’ op dubbellaags BD-ROM 50GB uitgebracht. “Wij verwachten dat studio’s steeds vaker voor dubbellaags discs kiezen wanneer ook de special features in HD worden opgeslagen. De flexibiliteit in capaciteit is immers een van de belangrijkste voordelen van de Blu-ray Disc standaard”, aldus Jean-Paul Eekhout, Corporate Strategy Director bij TDK.
Minder kwetsbaar
BD-schijven zijn minder kwetsbaar dan CD’s en DVD’s. Eekhout demonstreerde het ons al eens door met een schuurspons over een BD-schrijf te wrijven. De aangebrachte krassen bleken geen invloed te hebben op de beeld- en geluidskwaliteit. “Dit is haalbaar doordat bij de BD de datalaag vlak onder de ‘cover layer’ zit. De verbeterde krasbestendigheid wordt dan ook niet door de opbouw maar uitsluitend door de toevoeging van de krasvaste laag verklaard. Deze is veel harder dan het (onbeschermde) polycarbonaat van CD’s of DVD’s. De Blu-ray Disc standaard schrijft een krasvaste laag voor, voor ieder type BD Disc. Dit betekent dat ook voorbespeelde BD’s zijn voorzien van een ‘hard-coating’.
We hebben onze Durabis2 laag vergeleken met BD-ROM’s (voorbespeeld) en BD-R/BD-RE discs van andere leveranciers en hebben kunnen concluderen dat de Durabis2 laag superieur is”, gaat Eekhout verder. Qua levensduur verschillende BD-schijven niet van DVD’s. “We garanderen al sinds jaar en dag een houdbaarheid voor CD-R’s van 100 jaar. (mits de CDR in een doosje wordt bewaard en de omgevingstemperatuur en luchtvochtigheid overeenkomen met de standaard waarden vermeld op de verpakking. Voor beschrijfbare CD’s and DVD’s hanteren we 40 jaar. Het verschil in houdbaarheid is vooral te verklaren door verschillen tussen ‘write-once’ en ‘rewritable’ technologie. Voor zowel BD-R als BD-RE geeft TDK momenteel een levensduur/houdbaarheid van eveneens 40 jaar af”, aldus Eekhout.
De vraag blijft natuurlijk of de kwetsbaarheid van de schijfjes niet zal toenemen wanneer er straks nog meer dan 50 gigabyte op geplaatst zal kunnen worden. Eekhout: “De krasbestendigheid van BD discs wordt bepaald door de ‘hardcoating’ laag boven op de 0.1mm ‘cover’ laag. Ons 6-laags prototype met 200GB capaciteit heeft dezelfde krasbestendigheid als een enkellaags BD-R25GB. Uiteraard heeft de verhoogde capaciteit wel gevolgen voor kwetsbaarheid. Als een bepaald deel van de disc niet meer leesbaar wordt, dan betekent dit dat alle andere lagen op die plek ook niet meer leesbaar zullen zijn. Blu-ray Disc is in 2002 als disc in een cartridge geïntroduceerd. Met de acceptatie van de krasbestendige laag in de specificaties, is de cartridge definitief verdwenen.”
