Laurie Anderson – Live At Town Hall New York, September 19-20, 2001
Nonesuch 79681-2, CD.
Sting – All This Time
A&M 069 493 169 –9, DVD
Het leven gaat door, wat er ook gebeurt. Nu, een jaar na de verschrikkelijke gebeurtenissen op 11 september 2001, komen alle beelden weer terug. Diverse documentaires, overzichten en vooral veel foto’s overspoelen de wereld. En hoe wrang het ook is, de slachtoffers van 9-11 staan op het punt zelf vele, vele slachtoffers te maken.
Terug naar september 2001, even voor de 11de. Het gewone leven van muzikanten Laurie Anderson en Sting is in volle gang. Laurie Anderson is op toernee door de VS om een live concert te doen van haar laatste album ‘Life on a String’. Met een band bestaande uit Skuli Sverrsson op bas, Jim Black op drums en percussie en Peter Scherer op keyboards en samplers staat multi-media artiest Anderson op de avond van de aanslagen in Chicago. Ondanks wat er gebeurt besluit de groep om toch te spelen. De muziek dient als een medicijn. New Yorkse Anderson kan zo haar gedachten een beetje afhouden van wat er vlak bij haar woning zich afspeelt, al was het maar gedurende het concert zelf.
De toer gaat verder langs Toronto, Boston, Washington en Philadelphia. Was de bedoeling eerst om enkel ‘Life on a String’ te doen, vriend Lou Reed adviseert om ook wat ouder werk in de show op te nemen. Zo komt het dat stukken uit Laurie’s hele carriere een vreemd maar schitterend geheel vormen. Haar teksten over verlies, verraad, dood, technologie, boosheid en engelen creeren een sfeer die heel goed past bij wat er buiten de concertzaal plaatsvindt.
Uit eigen ervaring weten we hoe het hele land als in een droom, een enge droom, leeft. Ongeloof, hoe het Land Of The Brave zo zwak kan zijn. Saamhorigheid bloeit op en kleine conflicten worden even vergeten. Mensen praten meer met elkaar. En in deze omstandigheden zingt Laurie onder meer ‘O Superman’ met tekstdelen als “Here come the planes. They’re American planes. Made in America’. Kippenvel.
Het einde van de tournee brengt de groep naar New York. De Town Hall. Het is 19 september. De stofwolken zijn net gaan liggen en het hart van de stad is gedompeld in een vreemde lucht. Een mengsel van cement en pertinax komt het dichtste bij. Meer naar het zuiden waar eens de trotse torens stonden is de stank intenser en de stemming zeer bedrukt.
En juist dit concert is op CD gezet. De op zich al romantisch-poetisch en toch weer vreemde teksten hebben naast de simpele begeleiding nu ook een veel diepere lading gekregen. Die lading is gewoon tastbaar bij het beluisteren. De beide CD’s zijn gevuld met de opdracht die Anderson aan het begin van het concert geeft “the great opportunity . . . to begin to truly understand the events of the past few days and to act upon them with courage and with compassion as we make our plans to live in a completely new world”.
De eerste CD opent met het ‘Here with You’ van Life on a String. In ‘Statue of Liberty” verandert Laurie de tekst van “Freedom is a scary thing / Not many people want it" in "Freedom is a scary thing / So precious, so easy to lose". En weer blijkt dat Anderson bijna over profetische gaven beschkt. Zelf zegt ze echter dat het ‘gewoon van alle tijden’ is.
Ook de bekende Anderson humor doet het goed in deze omstandigheden. Zoals in ‘Wildebeest’ op de tweede CD waar de tekst “Beauty in all its forms / and hopefulness, too. / And John Wayne begat Clint Eastwood, / begat Bruce Willis, / begat Brad Pitt . . . / and so on. / Okay, cut . . . action” een heel andere uitleg geeft aan bijbelse teksten.
Anderson en New York horen bij elkaar. Beide zijn afstandelijk, koel, gedreven, ongenaakbaar bijna. En dat juist Anderson een van de eerste concerten geeft na de elfde kan haast niet anders. Anderson kan precies de juiste toon zetten. Troostend en hoopvol, dat wat iedereen nodig heeft. De eerst zo koude New Yorker altijd gehaast op weg van A naar B komt bij haar tot rust. Haar vertellingen zijn weliswaar bizar maar werken als kippensoep voor een zieke, warm en helend.
Een andere muzikant die bezig was met een project net voor de 11de is Sting. Hij is druk bezig met de voorbereidingen van zijn laatste album ‘All This Time”. De hier besproken DVD bevat een 70 minuten durende reportage over het maken van het album. Een soort “the making of”. De kijker is getuige van het arriveren van de door Sting uitgenodigde muzikanten in zijn villa in het fraaie Toscaanse landschap. De redenen waarom juist deze muzikanten zijn gevraagd wordt duidelijk net als hoe ze elkaar voor het eerst hebben ontmoet. Naast de reportage bevat de DVD ook het opnemen van de ‘Fragile’ videoclip gevolgd door het uiteindelijke resultaat.
Het derde deel van de DVD is een verslag van de voorbereidingen voor een concert in kleine kring naast de villa. Dit concert is een soort viering van het afronden van de opnames en een beetje voor Stings 50ste verjaardag. Hoe anders zal de stemming echter zijn als blijkt dat de dag van het concert ook de dag van de aanslagen in de VS is.
De DVD neemt de kijker helemaal mee met wat er gebeurt en geeft zo inzicht in de karakters van elk van de hoofdpersonen. Ondanks dat Sting de hoes siert, is het geen Sting verheerlijking. Het is een beeld van de mens Sting, niet van de pop-idool Sting. En Sting komt over als een gedreven en gepassioneerd man met een heldere blijk op de wereld en zichzelf.
De camera blijft aan als de verschrikkelijke gebeurtenissen bekend worden en geheel tegen de verwachting in wordt het hele emotionele proces gevolgd. Ieder bandlid reageert anders en mag ook anders reageren als de vraag wordt gesteld of het concert door moet gaan of niet. Kunnen de leden het emotioneel aan en is het wel gepast? Iedereen is zichtbaar aangeslagen tijdens een groepsvergadering. Het concert gaat door, zij het in een aangepaste versie. Als een teken van hoop, en om te laten zien dat ‘ze’ niet winnen.
Het sleutelstuk van de CD, ‘Fragile’, heeft weer net zo’n emotionele lading als we bij Laurie Anderson vinden. Muziek en tekst ‘passen’ zo goed bij de omstandigheden dat het bijna eng is. In het concert dat volgt voel je de spanning en emoties die een ieder doormaakt.
Dat muziek zo’n belangrijke helende werking heeft komt tot uiting als na het ingetogen begin waarin de emoties van de gezichten te lezen zijn, ‘Roxanne’ plotseling een soort energiestoot geeft en de rest van het concert opstuwt. Toch blijft alles fraai ingetogen en jazzy. De 16-koppige band met onder meer Kipper op keyboards, Christian McBride op bas en de zeer sfeerbepalende Jaques Morelenbaum op cello speelt net een tandje terug zonder alles plat te maken.
Het is niet eenvoudig het concert, en zeker het begin, met droge ogen aan te zien of horen. De opname van beeld en geluid zijn verbazend goed. Hier en daar is wel te zien dat er gebruik is gemaakt van eenvoudiger camera’s, maar het concert bijvoorbeeld is weer prima van kwaliteit. Het hoesje zegt dat het geluid in Dolby Surround is, maar het blijkt een volledige 5.1 versie te zijn. Het beeld is 16:9 amorf en ook dat is een verrassing. Naast de 71 minuten verdeeld over 22 hoofdstukken staan er op de DVD ook nog een paar bonus tracks; Everything she does is magic, Fill her up en An Englisman in New York. Tijdens de reportage komt nu en dan een tekentje links onder in beeld wat betekent dat er een ‘link’ bestaat naar het complete nummer zoals het in het concert wordt gespeeld.
Zowel Laurie Anderson als Sting laten blijken dat welke tegenslag, hoe onwaarschijnlijk dan ook, met muziek kan worden verwerkt. Helaas is dit nu achteraf. Er moet toch een manier zijn om de kracht van muziek te gebruiken om ellende te voorkomen?
