REVIEW

van Immerseel en Ruckers

Jan de Jeu | 21 april 2003
Jos van Immerseel - Hans Ruckers: The Musical Legacy

jos_immerseel_hans_ruckers_14-04-03Mogelijk vraagt u zich nu af; wie is in godsnaam Hans Ruckers? Mij verging het evenzo tot ik in het rijk gedocumenteerde, en door prachtige illustraties en foto’s verluchtigde, 40 pagina’s tellende boekwerkje dat deze stereo hybride SACD vergezelt, las dat deze Antwerpse klavecimbel bouwer de stamvader is van een dynastie van klavecimbel bouwers en voor de ontwikkeling van dit instrument van even grote invloed geweest is als Antonio Stradivari dat was op het gebied van de vioolbouw.

De SACD is in 2000 opgenomen in het museum Vleeshuis in Antwerpen waar de drie op deze SACD door Jos van Immerseel bespeelde instrumenten deel uitmaken van de collectie. Daarbij is gebruik gemaakt van door Rens Heijnis gebouwde apparatuur; Sonodore RCM 402 microfoons, versterkers voor de microfoons en de hoofdtelefoons alsmede het Sonodore M1 actieve luidspreker systeem. De gebruikte converters zijn allen van het merk dCS; 904. 954 en 972. Recorder / editor: Nagra-D & Augan OMX-24 192 kHz/24bit & DSD. De schijf heeft inmiddels in Belgie meerdere prijzen gewonnen, waaronder de Klara Muziekprijs 2001.

Er worden achttien werken ten gehore gebracht afkomstig uit de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw. De eerste zes stukken worden gespeeld op een door de - van geboorte Canadese - klavecimbelbouwer Hubert Bédard (1933-1989) in 1974 in zijn atelier in het Franse Maintenon gebouwde kopie van een in 1644 door Andreas (1579-1651/53), de tweede zoon van Hans Ruckers, gebouwd klavecimbel. Het instrument heeft vier octaven en twee 8’snaren per toets en is daarmee beperkt tot 17e eeuwse muziek met vier octaven. Dit is overigens reeds een gewijzigde toestand van het origineel want de eerste Ruckers instrumenten hadden weliswaar eveneens vier octaven maar dan met een kort octaaf en een 4’en een 8’snaar.

De werken zeven tot en met dertien worden uitgevoerd op een klavecimbel dat in 1747 in Antwerpen gebouwd is door de uit het Duitse Wingeshausen afkomstige Joannes Daniel Dulcken.(1702-1757) Dit instrument telt 5 octaven en is voorzien van één manuaal en drie registers. (2x8’;1x4’) De laatste vijf stukken worden gespeeld op een virginaal van het muselaar type dat vier octaven met kort octaaf telt. Het is in 1650 in Antwerpen gebouwd door Joannes Couchet. (1615-1655) Hij was de kleinzoon van Hans Ruckers, en door zijn oom Joannes Ruckers opgeleid tot klavecimbelbouwer.

jos_immerseel_14-04-03Volgens Jos van Immerseel is de relatie tussen de musicus en zijn instrument complex, vooral wanneer het om een historisch instrument gaat. Door de tijd is het in meerdere of mindere mate ‘veranderd’ door bijvoorbeeld erosie of uitdroging. Bovendien is het vele malen hersteld, bijgesteld, lichtjes aangepast of ingrijpend gewijzigd. De musicus zal met al deze afwijkingen rekening moeten houden. Het feit dat van Immerseel gedurende vele jaren een vertrouwde relatie op heeft kunnen bouwen met de voor deze opname bespeelde instrumenten maakt dat het instrument en hij nog maar weinig geheimen voor elkaar hebben. Ruim een uur muziek staat er op deze consumentvriendelijk geprijsde schijf en de werken worden stuk voor stuk prachtig uitgevoerd. De klankverschillen tussen de gebruikte instrumenten zijn, mede dankzij de voorbeeldige opname, duidelijk waar te nemen. Een aanrader voor de liefhebbers van deze muziek.

Over de SACD:
Hans Ruckers – The Musical Legacy
Jos van Immerseel klavecimbel en virginaal
NorthWest Classics NWC 128390
Distributie: www.northwestrecords.com

EDITORS' CHOICE