New York is niet meer wat het geweest is. Samen met de Twin Towers is het optimisme van `The American Dream` fors aangetast. De beelden van Ground Zero die de begintitels van de nieuwe film van Spike Lee begeleiden onderstrepen dit krachtig. Prachtige beelden, dat wel, van de vertikale lichtbundels die `s nachts aangeven waar de torens stonden.
Voor die titels zien we hoe hoofdpersoon Monty, gespeeld door Edward Norton, aan zijn hond gekomen is: hij vond hem zwaargewond langs de weg. Bij het in de auto laden van het dier werd hij nog flink gebeten. Maar de hond kwam er bovenop: alles liep nog op rolletjes toen. Dat is nu wel anders. Monty is veroordeeld tot zeven jaar gevangenis wegens drugshandel. Omdat hij niet vluchtgevaarlijk is mocht hij nog een tijdje vrij rondlopen. De film volgt hem gedurende de vierentwintig uur voordat hij zich moet melden bij de gevangenis. Het is als een afscheid van het leven.
We maken kennis met de belangrijke mensen in Monty`s leven, want afscheid nemen doe je met je vrienden. Allemaal mensen die vol twijfel zitten. De onzekere en onhandige leraar Jacob Elinsky (Philip Seymour Hoffman) weet zich geen raad met zijn gevoelens voor een onstuimige leerling (Anna Paquin). Een andere jeugdvriend is effectenhandelaar Francis X. Slaughtery (Barry Pepper). Monty leeft eigenlijk een tamelijk rustig leventje met zijn knappe vriendin Naturelle (Rosario Dawson). Stiekem vraagt Monty zich af of zij hem niet verraden heeft.
In lange nachtelijke gesprekken ontstaat een beeld van mensen die het spoor bijster zijn. Als de Verenigde Staten zelf, mag je denken. Na flink doorgehaald te hebben in een club wil Monty door zijn vrienden in elkaar geslagen worden, want puntgaaf in de gevangenis komen is vragen om ellende. Als hij uiteindelijk door zijn vader weggebracht wordt en in de auto in slaap sukkelt, krijgt de film nog een bijzondere wending. In sprookjesachtig licht zien we hoe het Monty verder vergaat: hij krijgt met Naturelle een flink stel kinderen met wie hij lang en gelukkig leeft in schilderachtig Texas. Als hij wakker wordt is de laatste afslag om niet bij de gevangenis uit te komen gepasseerd. De droom is voorbij: het vijfentwintigste uur zal zich binnen de muren voltrekken.
In twee aparte commentaarkanalen worden alle aspecten van deze bijzondere film uitvoerig belicht. Regisseur Spike Lee vertelt op zijn bekende relaxte wijze vooral over de productionele aspecten van de film. Vele veren worden gestoken, en terecht. De dramatische muziek van Lee`s vaste componist Terence Blanchard, de vroege housemuziek in de club, de prachtige fotografie van Rodrigo Prieto (van Amores Perros ). Opvallend is het gebruik van spiegels. Als iemands spiegelbeeld in beeld is vertelt hij de waarheid, zo lijkt het. Het opvallendst in een scheldkanonnade van Monty op alles en iedereen. De cast bestaat louter uit klasbakken. Lee heeft veel respect voor zijn acteurs en geeft ze ruimte, wat ook erg nodig is als je met Edward Norton (o.a. American History X en Fight Club) werkt. Lee gebruikt altijd meerdere camera`s, zodat dialogen in één keer gespeeld kunnen worden. Puur omdat acteurs dat prettig vinden. Het gaat snel en de concentratie vervliegt niet. De montage is bijzonder door de afwisseling van korte en spectaculair lange shots. We worden vooral gewezen op de `Famous Spike Lee dolly shots`, waarbij de acteur op een karretje met de camera door de ruimte rijdt, en er zo los van lijkt te staan. Veel aandacht is er ook voor de locaties in New York, de stad die eigenlijk ook een hoofdrolspeler is.
Op het andere kanaal vertelt de schrijver van het script, gebaseerd op zijn eigen gelijknamige debuutroman, David Benioff. Logischerwijs heeft hij het veel meer over het verhaal. Dat Spike Lee andermans script verfilmt is ongebruikelijk, normaal schrijft hij ze zelf. De commentaren vullen elkaar goed aan en zijn erg boeiend.
Overige extra`s zijn een korte documentaire over Spike Lee, wat niet gebruikte scènes en beelden van Ground Zero. Deze onderdelen voegen niet veel toe. In de documentaire horen we vooral veel mensen vertellen hoe fantastisch Lee is, wat redelijk vervelend en weinig informatief is.
25th Hour toont aan dat productiemaatschappij Disney tegenwoordig niet terugdeinst voor het serieuze werk, want dit is geen kinderspel. Hoewel de commentaren herhaaldelijk aangeven dat het budget beperkt is ziet de film er fantastisch uit en is ook het geluid van uitstekende kwaliteit. Een verhaal als een vuistslag en messcherp acteerwerk maken deze gedreven film tot een waar meesterwerk.
Aanvullende informatie:
Verenigde Staten, 2002
Regie: Spike Lee
Productie: Julia Chasman
Scenario: David Benioff
Camera: Rodrigo Prieto
Montage: Barry Alexander Brown
Art direction: James Chinlund
Muziek: Terence Blanchard
Met: Edward Norton, Barry Pepper, Philip Seymour Hoffman, Rosario Dawson, Anna Paquin, Brian Cox
Speelduur hoofdfilm: 129 minuten
Distributie: Buena Vista
Beeld: 2.35:1 (cinemascope), anamorf
Geluid: Dolby digital 5.1
Taal: Engels en Frans (nasynchronisatie)
Ondertitels: Nederlands, Engels, Frans
