REVIEW

[Safe]

Jan Luijsterburg | 01 september 2005

Safe is veilig, maar ook een kluis. De bedreiging komt in deze film van Todd Haynes uit het milieu, en dat is overal. De haken om de titel zijn daarom treffend: de muren waar tussen je je kunt opsluiten, zonder echt in veiligheid te geraken. Hoe goed we dat ook proberen. Julianne Moore is de ster van de film.

[Safe]Zij is Carol White, een ingetogen Amerikaanse huisvrouw in een veel te groot huis. Haar leven is schrijnend leeg. De bediende schenkt haar glaasjes melk in, haar grootste zorg is de kleur van de bank, en ze denkt dat ze last van stress heeft vanwege het komende dineetje. Seks ondergaat ze lijdzaam, en ook bij haar vriendinnen, net zulke Barbiepopjes als zij, is ze een buitenstaander. Logisch dat ze niet goed wordt van dit leven, zou je zeggen, maar iedereen is zeer verbaasd over de rare lichamelijke klachten die ze krijgt. Bloedneuzen bij de kapper, benauwdheid als er een auto langsrijdt, en nog veel meer. De dokter kan niks vinden en stuurt haar naar de psychiater. Zelf komt ze op het spoor van het fenomeen Environmental Disease.

Een onderzoek wijst uit dat ze nogal heftig op stoffen reageert. Ze gaat in behandeling in een ver van de bewoonde wereld gelegen gemeenschap, met een tenenkrommende ‘new age’ sfeertje. Luisterend naar de toespraken en persoonlijke ontboezemingen van de patienten verwacht je ieder moment Oprah Winfrey op de set.

Carol past zich wederom keurig aan. Met dezelfde lege blik als altijd spreekt ze aan het eind de magische formule uit die alles op moet lossen: I love you, tegen zichzelf, in de spiegel.

[Safe]

[Safe] stelt op krachtige wijze drie zaken aan de orde. De leegte van het leven in de rijke voorsteden, de vervuiling die het leven steeds meer onmogelijk gaat maken en de invloed van kwakzalverij. Dit laatste thema heeft Haynes overgehouden aan ervaringen met ‘behandelaars’ van een aan AIDS lijdende vriend. Het meest indrukwekkend aan de film is de immense leegte die vooral in het eerste uur getoond wordt, als tergend langzaam de saaiheid van Carol’s leven getoond wordt. Julianne Moore is fenomenaal, met haar lege blik, de vleesgeworden lethargie. Iedere zweem van persoonlijkheid is weggeretoucheerd.

Deze indrukwekkende film stamt al uit 1995, maar was toen alleen op het Filmfestival Rotterdam te zien. Ingewikkelde eigendomskwesties met louche geldschieters maakten het onmogelijk de film in Nederland in roulatie te brengen. Pas recentelijk werd dat opgelost, en was de ontbrekende schakel in het oeuvre van Todd Haynes, dat verder bestaat uit prachtfilms als Poison, Velvet goldmine en Far from heaven, te zien in de filmhuizen. En nu dus op DVD.

[Safe]

Er is nogal wat aan te merken op de manier waarop de film op DVD gezet is. De afgekapte aspect ratio van 4:3 en een mono geluidstrack, die de subtiele horroreffecten in de soundtrack geen goed doet, wijzen op een oude VHS-master als bron. Dit is opmerkelijk daar Engelse en Amerikaanse uitgaven als de specificaties kloppen wel anamorf breedbeeld en stereo geluid bieden. Daar komt nog bij dat die versies voorzien zijn van allerhande bonusmateriaal, waaronder een commentaarkanaal. Hier ontbreekt dit al. Deze Nederlandse uitgave is daarom vooral een gemiste kans. Het zit de film in ons land niet mee.

Aanvullende informatie:
Speelduur: 113 minuten
Regie en scenario: Todd Haynes
Productie: Christine Vachon, Lauren Zalaznick
Camera: Alex Nepomniaschy
Montage: James Lyons
Art direction: David Bomba
Muziek: Brendan Dolan, Ed Tomney
Met: Julianne Moore, Xander Berkeley, Peter Friedman, Susan Norman, Kate McGregor-Stewart, Mary Carver, Steven Gilborn
Beeld: 4:3
Geluid: Dolby digital 1.0 (mono)
Uitgave: Total Film 


EDITORS' CHOICE