Onlangs bij VPRO’s Het uur van de wolf op tv, en nu, in een langere versie op DVD: de prachtige documentaire die popjournalist David Kleijwegt maakte over de Amerikaanse band Low, beter gezegd Alan Sparhawk en zijn vrouw Mimi Parker. Of over de Verenigde Staten, want het worstelende mormonenechtpaar is goed te zien als de verpersoonlijking van zowel de romantiek als de waanzin van dat immense land.
De titel van de film komt uit het nummer Murderer, van het album Drums & Guns, waarin Sparhawk zich als het ware aanbiedt aan god om wat smerig werk te verrichten, als ware hij een terrorist. Het is ook een aanklacht tegen het opperwezen, en verwoordt de dilemma’s waarmee de zanger worstelt. Streng gelovig, het gezin maakt 10% van haar inkomsten over aan de kerk die keurig in supertruttige kledij bezocht wordt, maar er is ook veel woede, onder meer over de hypocrisie van mensen die zich gelovig noemen.
We reizen mee, op tournee door Amerika, en naar het piepkleine plaatsje waar Alan en Mimi opgroeiden. Alan is een getourmenteerd mens, tobbend over de ontwikkelingen in Amerika, dat hij ziet als een land dat zichzelf uitholt, zowel economisch als spiritueel. Het einde der tijden is in zijn ogen nabij. De gesprekken lopen veelal moeizaam, maar hij gaat moeilijke onderwerpen niet uit de weg. Als het over zijn eigen psychische problemen gaat – twee jaar geleden moest hij met een religieuse psychose waarin hij zichzelf als de antichrist zag een tijdje opgenomen worden – wordt het wel erg ongemakkelijk. Hij kijkt de interviewer sowieso nooit aan, maar de houding die hij op het hoesje van de DVD aanneemt is wel een erg extreme en lang volgehouden manier van wegkijken. Ontroerend en ontzettend echt, precies als de betoverende muziek van Low waarvan ook veel fragmenten, op het podium en thuis gespeeld, te horen zijn.
Muziek is niet zozeer een uitlaatklep maar meer een eigen universum, iets dat op zichzelf staat, waarin ook de universele chaos een plaats heeft en haar vrije gang kan gaan. Alan moet daar hard voor oefenen (al gaat hij met zijn andere bandje The Retribution Gospel Choir behoorlijk ongeremd los in het oefenhok). Mimi is in feite veel muzikaler, zij raakt impulsief altijd de juiste noot; haar stem grijpt je meteen bij de strot. Ze heeft alleen niet de muzikale gedrevenheid van haar man – de opvoeding van de kinderen vindt ze veel belangrijker.
Met veel toewijding heeft David Kleijwegt op grond van zijn oprechte fascinatie het vertrouwen gewonnen van de niet bepaald publiciteitsgeile Sparhawk. Dit vertrouwen wordt nergens geschonden: You May Need A Murderer is na The Eternal Children (over de ‘freak folk’ beweging, met Antony, CocoRosie, Vashti Bunyan en Devendra Banhart) opnieuw een ontroerend, met scherp oog voor de omgeving, samengesteld document dat veel dieper graaft dan alleen ‘muziek met een praatje en een plaatje’.
Aanvullende informatie:
Speelduur: 72 minuten
Regie: David Kleijwegt
Camera: Jacques Laureys
Geluid: Wouter Veldhuis
Productie: Kees Kasander
Extra: 8 audiotracks, opgenomen voor de film
Beeld: 16:9 anamorf
Engels gesproken, niet ondertiteld
Label: Soulmining SM002DVD
Distributie: de Konkurrent www.konkurrent.nl
Website: www.chairkickers.com
Radiointerview met David Kleijwegt: http://www.cinema.nl/radio-cinema/media/3363223/david-kleijwegt-over-low-you-may-need-a-murderer
