REVIEW

Hadewijch

Jan Luijsterburg | 03 januari 2011

Céline houdt van god, met alle passie die bij een verliefdheid hoort. Haar kloosternaam is Hadewijch, naar de middeleeuwse Vlaamse mystica. Ze eet niet en kleedt zich niet op de kou. De moeder overste vindt al die passie maar getuigen van zelfzuchtigheid en stuurt Céline de wereld in om ervaringen op te doen. Terugkomen kan altijd.

Dus gaat ze naar haar ouderlijk huis, een Parijse ministerswoning vol pracht en praal. Met een uiterst kille pa en ma. In de stad raakt Céline in contact met een Arabische jongen. De kennismaking met haar ouders is een mooi staaltje cultuurkloof. Dan vindt Céline aanzienlijk meer aansluiting bij de woonomgeving van Yassine. Zijn broer is namelijk net zo fanatiek in de godsdienst als zij. Van mystica tot terrorist, zo groot is de stap niet. De uiteindelijke verlossing komt uit een verrassende hoek.

Bruno Dumont is een totaal eigenzinnig filmmaker met een zeer herkenbare stijl. Grote thema’s worden teruggebracht tot een extreem simpel verhaal, vooral verteld in statische totaalshots van een serene schoonheid. In het als extra meegeleverde interview legt hij zijn manier van werken mooi uit.

Zijn films kennen een lange voorbereiding, die begint met een idee, een filosofisch probleem. De teksten van Hadewijch vormden een belangrijke referentie. Het denken krijgt uiteindelijk een literaire vorm, als roman, nadrukkelijk geen scenario. Dat boek wordt vervolgens bij het filmen helemaal losgelaten. Vele pagina’s tekst kunnen dan omgezet worden in een enkele woordloze shot, die volgens Dumont precies hetzelfde uitdrukt. Hoe zo’n afleiding in elkaar steekt is waarschijnlijk alleen voor hemzelf helder, hoewel hij dat ook meteen ontkent omdat hij stelt veel op intuïtie te varen.

Het thema van de film is de liefde. Dat was het ook bij Dumont’s vorige film Flandres het geval, maar toen liep het uit op een oorlogsfilm. Om beter bij de les te blijven koos de niet religieuze regisseur nu maar meteen voor de ultieme vorm van liefde, obsessief, onvoorwaardelijk en gericht tot het opperwezen. Daarbij staat de vervoering centraal, het meegesleept worden naar een hoger niveau van zijn. De blikken van hoofdrolspeelster Julie Sokolowski drukken die staat exact uit.

Het middel bij uitstek om die vervoering op te roepen is natuurlijk muziek. De twee lange, onderling zeer verschillende interpretaties van werken van Bach spelen dan ook een belangrijke rol in de film, waarbij de camera langdurig op ofwel de uitvoerende ofwel op de luisteraar gericht is.

Als altijd werkt Dumont met amateurs in plaats van beroepsacteurs. Die krijgen geen draaiboek, pas op de set horen ze wat er van hen verwacht wordt, waarbij de regisseur zijn plan soms drastisch bijstelt. Gevolg is dat zijn personages een hoge mate van echtheid hebben maar tegelijk voor iets groters staan. Sokolowski, het hoofd steevast tussen de schouders, voorop.

De intellectuele manier waarop Dumont het uitlegt is bijna anachronistisch hoogdravend; dat zijn onderwijscarrière geen succesverhaal werd valt te begrijpen. Juist zijn eigenzinnige tegendraadsheid is basis voor films die anders zijn dan andere, en heel veel te denken geven. Het terrorisme blijkt achteraf niet meer dan een zijsprong om tot een hoger inzicht in de liefde te komen. Zou je kunnen zeggen, naast veel andere dingen. Intrigerende, zeer rijke film.

Aanvullende informatie:
Frankrijk, 2009
Speelduur: 111 minuten
Regie en scenario: Bruno Dumont
Productie: Rachid Bouchareb, Jean Bréhat, Muriel Merlin
Camera: Yves Cape
Montage: Guy Lecorne
Art direction: Jean-Marc Tran
Met: Julie Sokolowski, Yassine Salime
Extra: Interview met de regisseur (38 minuten)
Beeld: 16:9, anamorf
Uitgave: Contact Film www.contactfilm.nl
Distributie: de Filmfreak www.filmfreaks.nl
Website: http://www.tadrart.com/tessalit/hadewijch/index.html


EDITORS' CHOICE