REVIEW

Morton Feldman - For Christian Wolff

Jan Luijsterburg | 04 juni 2009

Luisteren naar Morton Feldman is als kijken naar een schilderij van Mark Rothko. Op het eerste oog grote egaal gekleurde vlakken, maar bij nader inzien blijken dun over elkaar aangebrachte lagen onvermoede dynamiek en details op te leveren. Met minimale middelen, een fluit en een klavier die zich beperken tot een gering aantal tonen, worden drie uren op adembenemend spannende wijze gevuld.

De vergelijking van Feldman’s composities met moderne schilderkunst ligt voor de hand. Zijn partituren zien er vaak eerder geschilderd dan geschreven uit, en hij maakte deel uit van de New York School, een groep kunstenaars die na de oorlog de grenzen tussen de disciplines verkenden. Abstract expressionisme wordt wel als overkoepelend label voor die groep gebruikt. Feldman eerde zijn vrienden uit die tijd door werken naar hen te vernoemen. Zo is er Rothko Chapel (1971) en kwamen in de laatste jaren van zijn leven, dat duurde van 1926 tot 1987, onder meer de lange werken For John Cage, For Philip Guston, For Bunita Marcus en For Samuel Beckett tot stand.

Componist Christian Wolff werkte mee aan de toelichting bij dit album. Hij zegt over het werk dat “it moves away partly from our (Morty’s, John Cage’s and mine) original preoccupation with just sound and sonority into areas of self-awareness about listening, being a listener, as such, because there’s so much time to be thinking of this and that as well as just listening.”

De prachtige, geconcentreerde uitvoering staat op naam van de California E.A.R. Unit, maar de meeste leden van dit collectief zijn niet te horen. Des te langer en intensiever kunnen we luisteren naar de vorig jaar overleden fluitiste Dorothy Stone en pianiste Vicki Ray, die tevens de celesta bespeelt, een klavierinstrument dat klinkt als een zacht klokkenspel.

Dit is zeker geen muziek voor een groot publiek, maar het feit dat zijn muziek, ondanks de extreme inspanningen die daar voor nodig zijn, regelmatig gespeeld blijft worden geeft aan dat Feldman een componist is die blijft intrigeren en iets unieks bij de ontvankelijke luisteraar teweeg brengt. Ook daarin is hij vergelijkbaar met Rothko, wiens schilderijen inmiddels tot de allerduurste moderne kunst behoren.

Aanvullende informatie:
Speelduur: 2:56:49 (3 CD’s)
California Ear Unit: Dorothy Stone, flute; Vicki Ray, piano, celesta
Label: Bridge / Codaex


EDITORS' CHOICE