REVIEWNAD

NAD, Dali en AudioQuest – High End On A Budget

Max Delissen | 23 augustus 2014 | Fotografie Fabrikant | NAD

Al jaren maak ik me sterk voor de stelling dat High End in de hifi niet louter een kwestie is van een enorm prijskaartje. Ik durf zelfs te beweren dat je binnen elk budget apparatuur kunt vinden die bovenmatig goed presteert en daarmee boven zijn klasse-genoten uitsteekt. Waardoor het eigenlijk óók High End genoemd mag worden. Daaruit volgt dat je dus ook voor minder dan 1000 euro een complete set moet kunnen samenstellen die presteert op een niveau waar ik als verwende hifi recensent goed mee zou kunnen leven. Die uitdaging durfde AND Benelux wel aan...

Tijdens de Dutch Dealer Days in Zeist – een evenement voor hifi-dealers dat door een aantal samenwerkende importeurs wordt georganiseerd – ontstond het idee voor een recensie van zo’n budgetset, om aan te tonen dat er met name ook voor de jongere muziekliefhebbers met een wat dunnere portemonnee heel veel lol te beleven valt met een betere hifi-set. Dus werden er vlak voor de kerstvakantie een NAD D 3020 versterker met ingebouwde D/A-converter en een setje DALI Zensor 1 luidsprekers bij mij afgeleverd. Samen met een set luidsprekerkabels en een USB kabel van AudioQuest komt de teller uit op € 989,-, mooi onder de duizend euro.

Wat? Geen cd-speler?
Nee, geen cd-speler. Hoewel NAD een paar uitstekende modellen in haar assortiment heeft, besloten we uit te gaan van een laptop als bron. Waarom? Omdat ‘de jeugd van tegenwoordig’ veel op deze manier naar muziek luistert. Dat is volkomen logisch. Online muziekdiensten als Spotify nemen steeds meer de plaats in van de uitstervende cd-winkel, downloads via iTunes zijn eerder regel dan uitzondering en (geef het maar toe…) er vindt ook een levendige maar niet geheel (ahum) legale uitwisseling van muziek plaats via internet en vrienden. Gedigitaliseerde muziek is voor de jonge doelgroep anno 2014 belangrijker dan fysiek bezit van de geluidsdrager. Daarom dus geen cd-speler.

Lees ook de uitgebreide review van de D 3020

NAD D 3020
De NAD D 3020 draagt dat typenummer niet voor niets. Het is een moderne ode aan de meest succesvolle versterker aller tijden, de NAD 3020, waarvan er sinds 1978 in diverse incarnaties meer dan 1,2 miljoen (!) zijn verkocht. Deze door Bjorn Erik Edvardsen ontworpen reuzendoder onthield zich van elk uiterlijk vertoon (en laten we eerlijk zijn: dat zág je…) maar de schakeling en de geluidskwaliteit waren briljant. De rest is geschiedenis. Het was daarom logisch dat NAD haar 40-jarig bestaan in 2013 luister wilde bijzetten door een nieuwe 3020 te lanceren. De bijzonder vormgegeven behuizing (die eigenlijk vraagt om een verticale plaatsing, maar daarover straks meer) bevat de techniek van nu, en heeft een net zo verbluffende geluidskwaliteit als zijn illustere naamgever.

Wat verder opvalt is de toevoeging van de letter D. Die staat uiteraard voor Digitaal. De D 3020 heeft namelijk een uitstekende D/A-converter aan boord. De D staat dus niet (een hardnekkig misverstand) voor de eindversterker in de D 3020. Dat is een door NAD in licentie gebouwd 2 x 50 Watt klasse-D ontwerp van het Groningse bedrijf Hypex. Het is echter absoluut geen off-the-shelf product, want NAD voegt er haar eigen (legendarische) Soft Clipping en Power Drive technologie aan toe, waardoor het feitelijk een eigen ontwerp wordt. Maar dat Nederlandse tintje is toch iets om een heel klein beetje trots op te zijn. Behalve een USB, coaxiale en optische digitale ingang heeft de D 3020 twee analoge Aux-ingangen, waarvan er een dubbelt als extra digitale ingang (een mini-toslink optische input zoals je die ook op veel laptops vindt - een adapter voor een gewone optische kabel wordt bijgeleverd). De keuze om de D3020 als het ware ‘hybride’ te maken betekent dat je er eventueel ook een phonotrap of een andere analoge bron op kan aansluiten. Eén paar keurige luidsprekeraansluitingen (voor banaanstekkers, spades én blanke draad), een subwoofer-uitgang en een afneembaar netsnoer maken het aansluitpaneel compleet.

Daarnaast beschikt de D3020 over een ingebouwde Bluetooth ontvanger die volgens het kwalitatief hoogwaardige APT-x protocol werkt, waardoor je rechtstreeks vanaf je smartphone draadloos muziek kunt streamen. De D3020 heeft geen fysieke aan/uit schakelaar. Het enige bedieningselement is een grote ronde draaiknop. Op de bovenzijde zitten twee tiptoetsen. Een voor aan/uit, en een grote S die voor ‘Source’ staat. Uiteraard wordt ook een afstandsbediening meegeleverd. Op het smalle front lichten de namen van de ingangen horizontaal (en dus leesbaar) op als je de versterker rechtop plaatst. Deze smalle ‘voetafdruk’ is met name van belang als je de D3020 op een bureau kwijt wilt naast je computer. Als je hem in een bestaand hifi meubel wil zetten zal hij op de bovenste plank moeten.

DALI Zensor 1
De Zensor serie is de instap in het brede assortiment van deze sympathieke Deense luidsprekerfabrikant. Wie mijn interview met DALI-CEO Lars Worre gelezen heeft weet dat ze daar in Denemarken extreem veel aandacht besteden aan een muzikale weergave, en daar maken ze voor de kleinste telg uit hun goedkoopste serie geen uitzondering op. Ook het uiterlijk is voor de 149 euro per stuk die deze kleintjes kosten van een hoog niveau. Het kastje is niet gemaakt van het zwaarste materiaal dat er is, maar de kunststof fineer-imitatie is van hoge kwaliteit, de aansluitterminal is netjes en goed bereikbaar voor dikke vingers, en de verzonken gemonteerde luidsprekerunits in het hoogglans kunststof front zijn van de bekende DALI-kwaliteit.

De bekende rode woofer/middentoner met zijn papier/houtvezel conus wordt gewoon in eigen huis vervaardigd, en ook de ultralichte gecoate dome-tweeter is een eigen product. Met zijn 86,5 dB is de gevoeligheid niet erg hoog, maar de nominale impedantie van 6 Ohm is redelijk stabiel over het hele frequentiegebied, dus ook een wat lichtere versterker zal er geen moeite mee hebben. Aan de achterkant is ook nog een sleuf ingebouwd waarmee je de Zensor 1 eventueel aan de muur zou kunnen hangen, maar ik stel ze los op. Optioneel (maar dat valt buiten het vastgestelde budget voor deze recensie) kun je ze ook op de los leverbare DALI Connect E-600 standjes van 169 euro per paar plaatsen. Maar op mijn werkkamer heb ik die niet nodig, de luidsprekers nemen plaats op een brede vensterbank en staan met hun achterkant zo’n 15 centimeter van het grote raam dat uitkijkt op mijn achtertuin.

AudioQuest SLIP FLX 14/4 en Cinnamon USB
Omdat je een nieuwe set beter meteen fatsoenlijk kunt bekabelen bestelde ik bij AudioQuest een goede USB kabel en een setje luidsprekerkabels van 2 x 2,5 meter, wat in de meeste gevallen een redelijk praktische lengte is. Ik koos hiervoor de FLX SLiP 4/14, een vieraderige kabel die eigenlijk is bedoeld voor custom-install toepassingen, omdat hij door zijn extra gladde isolatie (het SLIP uit de naam) en zijn grote souplesse (de FLX) eenvoudig door elektriciteitsbuizen te trekken is.

Deze kabel, die van de rol komt en 7 euro per meter kost, heeft echter een ijzersterke reputatie onder spaarzame audiofielen en hij ziet er ook netjes genoeg uit om hem zichtbaar in je kamer te leggen. Uit praktische overwegingen liet ik er zilveren BFA-banaanplugen (78 euro voor 8 stuks) aan monteren. De Cinnamon USB van anderhalve meter (79 euro) zorgt voor een uitstekende verbinding tussen mijn Apple MacBook en de USB ingang op de D 3020.

MERK

EDITORS' CHOICE