In Shame schetst Steve McQueen een even actueel, deprimerend als indringend portret van een hedendaagse junkie. Een seksjunkie. De film zorgde voor uitpuilende zalen op het International Film Festival Rotterdam (IFFR) en gaat donderdag 9 februari landelijk in première.
De New Yorkse Brandon is een succesvolle yup. En een enorme lul. Maar wel tegen wil en dank. Van binnen is hij namelijk best een aardige gozer, maar zijn verslaving maakte van hem een hufter. Brandon is ziekelijk verslaafd. Om aan zijn dope te komen is hij tot alles in staat. Eenmaal bevredigd en uit de roes, reageert hij zijn woede en wanhoop af. Bijvoorbeeld op zijn zusje.
Met het spraakmakende Shame maakte Steve McQueen een realistisch portret van een seksverslaafde, want daar hebben we het hier over. Seksverslaving moet je niet bagatelliseren, is de boodschap, want het verwoest (steeds vaker) levens.
De Brit McQueen, die afwisselend in Londen en Amsterdam woont en eerder Hunger maakte over hongerstakers van de IRA, deed diepgaande research naar het onderwerp.
In dertiger Michael Fassbender (Hunger, X-Men: First Class) - ironisch genoeg zelf een opkomend sekssymbool - vond McQueen de ideale seksjunkie. Fassbender nam een gewaagde rol aan, niet alleen omdat hij soms poedelnaakt door het beeld schuifelt. Vanaf de eerste minuut is hij de kwetsbare seksverslaafde én hufter.
Het gedrag van Brandon gaat van kwaad tot erger. Meest onschuldig is nog het obsessieve screenen van billen en borsten in de metro, op straat en op het werk, het inhuren van steeds weer andere prostituees en - het thuis en op kantoor - dwangmatige consumeren van internetporno, waar de ellende allemaal mee leek te zijn begonnen.
Na de bevrediging volgt de schaamte en de woede. Brandon wil zo graag anders, gooit op een bepaald moment al zijn pornogerelateerde spullen weg, inclusief zijn laptop, gaat hardlopen om zijn kicks te krijgen, maar vervalt steeds opnieuw in zijn oude patroon. Door zijn verslaving is hij niet meer in staat tot normaal menselijk contact, laat staan normale sekscontacten, zo blijkt als hij het aanlegt met een collega, waar hij echt om lijkt te geven.
Ook het contact met zijn zelfdestructieve zus en nachtclubzangeresje Sissy - een fantastische Carey Mulligan, laatst nog in Drive te zien - verloopt uitermate stroef. De emotioneel wankele Sissy hunkert naar aandacht en liefde, maar Brandon wil niet door haar gestoord worden in zijn (seks)zaakjes en laat haar stikken, met grote gevolgen.
Maar waar het gedrag van Brandon steeds extremer wordt (hij lokt een vechtpartij uit, bezoekt een mannendarkroom), wordt Shame nergens echt extreem, grimmig of vunzig. Hoewel er wel wat bloot te zien is, en we deelgenoot worden van een triootje met twee prostituees, blijft het een laagdrempelige arthousefilm.
‘We zijn geen slechte mensen’, zegt Sissy op een dramatisch moment. ‘We komen alleen van een slechte plek’. Waarschijnlijk doelt ze op een traumatische gebeurtenis in hun Ierse verleden. Maar het zou bijna ook New York kunnen zijn, door Mulligan bezongen in een intrigerende versie van New York, New York. Zonder de grenzeloze mogelijkheden in de vaak eenzame metropool - annex poel van verderf - zouden broer en zus waarschijnlijk niet zijn wie ze nu zijn.
Shame draait vanaf 9 februari in de bioscoop. Bekijk de trailer hier.
