Om de MBL 121 luidsprekers optimaal te laten spelen is enig geweld uit de kast getrokken. Mijn single ended triode versterker van 2 x 20 Watt aan 8 Ohm speelde heel fraai in het hoog en middengebied, kreeg bovendien genoeg volume uit de kast, maar dat alles ten koste van rommelig en ronduit blubberend laag. Een volgende poging werd ingezet met een MBL 7008 geïntegreerde versterker die aan 4 Ohm 2 x 200 Watt kan leveren. Veel belangrijker: hij is door de transistor schakeling veel beter in staat bij lage Ohmse waarden een dempingfactor te behouden. In principe zou ik met deze versterker hebben doorgespeeld, ware het niet dat ik van Musical Fidelity een paar 550K Superchargers ter beschikking kreeg. Booster versterkers met een enorm vermogen. Die sloot ik aan op de luidsprekeruitgangen van de Ayon met lange Crystal Cable SpeakReference kabels. Een kort stukje draad verbindt de 550K met de MBL 121.
Dat werkte uitstekend, waarbij het beste uit twee werelden is bereikt: voldoende vermogen met een hoge dempingfactor en grotendeels het behoudt van de fijnheid van de Ayon 300B versterker. Mijn drie bronnen heb ik aangesloten op een H.A.T. lijnversterker. Een Magnum Dynalab tuner met eigen ST-2 antenne. Een Transrotor draaitafel met SME arm, Phase Tech element en E.A.R. phono versterker. Laatste bron een Lua cd speler die is gemodificeerd door Tentlabs en voorzien van Mullard buisjes. Stroomvoorziening mede via Kemp Elektroniks filters en Crystal Cable netsnoeren. Alle interconnects eveneens Crystal Cable. De MBL 121 is zoveel mogelijk opgesteld volgens de opgave van de fabrikant. Voldoende vrij van de zijwanden, recht vooruit (het zijn rondstralers), vrij van de achterwand, maar zodanig dat de achterwand en zijwanden wel reflecteren. Dat is nodig om het maximale uit de rondstralers naar boven te brengen. Van de drie combinaties met versterkers is de keten H.A.T.-Ayon-Musical Fidelity het meest intensief beluisterd en met het meeste plezier.
Onvermeld mag echter niet blijven dat een subwoofer noodzakelijk was om het diepe laag naar voren te halen. De MBL 7008 versterker had veel minder behoefte aan die ondersteuning. Met de 7008 is de 121 meer een volwaardig systeem dan een monitor. Uiteraard aan de luisteraar de keuze welke weg uw weg is. Een set kies je niet op papier, die componeer je aan de hand van uitgangspunten. Als het uitgangspunt een MBL 121 luidspreker is, stelt dat geheel andere eisen aan de versterking dan bijvoorbeeld mijn veel gebruikte Focal luidsprekers. Een laatste opmerking, plaatsing van een set MBL 121 vraagt enige aandacht. Echt lastig te plaatsen zijn ze niet voor een goed resultaat. Wie het onderste uit de kan wil (dat wil iedereen gezien de prijs) moet wat schuiven. Vijf centimeter meer naar buiten of naar binnen per speaker veranderde het stereobeeld van “tot ver buiten de speakers” naar “tussen de speakers in”. Iets waar u serieus op moet letten.
Op papier
Elke recensie bestaat voor een groot deel uit de beschrijving van het luisteren naar een product. Deels relevant, want u wilt graag weten wat een recensent denkt en beleeft, deels irrelevant omdat u leest over mijn akoestische omstandigheden, mijn set en mijn muziek. Het kan daarom niet genoeg benadrukt worden dat mijn luistersessies slechts bedoeld zijn om uw interesse op te wekken. Waarna u zelf gaat luisteren. Om vast een tipje van de sluier op te lichten, u doet uzelf te kort als u nooit in uw leven een MBL luidspreker beluistert. Of u hem daarna koopt is aan u, de kans is echter wel groot. Binnen zijn beperkingen (elke luidspreker heeft beperkingen, ongeacht ontwerp, prijs of afmeting) is MBL een unieke weergever. Die blijft boeien na vele uren muziek luisteren. Op het moment dat ik dit schrijf speelt een cd met muziek van onder meer Pablo de Sarasate. Gespeeld door Giovanni Angeleri en het Orchestra delle Venezie. In het vioolspel van Angeleri ligt een enorme tederheid besloten. Iets waar de MBL alleen maar van lijkt te genieten. Ragfijn speelt de muziek door de luisterruimte. Rijk aan detail zonder een moment te verliezen in hifi techniek. Van de zachtste toon tot het luidste deel waar het orkest vol uithaalt, op een volkomen natuurlijke manier.
De set uiterst krachtige Musical Fidelity 550K Superchargers helpt de dynamiek onbeperkt weer te geven, let wel, het is en blijft de luidspreker die het lastigste werk staat te doen. Wat ook zo heerlijk is, er is geen hotspot. Zelfs lopend door de kamer blijft de muziek op zijn plaats staan. Een stereobeeld is op de gekste plaatsen beschikbaar. Zittend schuin aan de rechterkant van de rechterluidspreker staat de solist nog altijd midden tussen de luidsprekers is. Diepte? Overal in de luisterruimte. De MBL 121 speelt vrij en nooit plakt het geluid in enige mate aan de kast. Het zal er ongetwijfeld mee te maken hebben dat de middentoon speaker en de tweeter geen kast hebben! Speels is een woord dat in mij opkomt. Indringend maar nooit overheersend. Kenmerk van een natuurlijk klinkende luidspreker is dat je door de muziek heen kunt converseren zonder stemverheffing of irritatie. Het is een zonde om te praten als mooie muziek speelt, maar met een 121 kan het wel. Toch vraagt de luidspreker voortdurend de aandacht en houdt hem vast, vanwege de kwaliteit die uitstraalt van de muziekweergave.
Een stukje heftiger dan bovenstaande cd is “De zomer” van de “Vier jaargetijden” van Vivaldi gespeeld door Janine Jansen. Werk dat ik door en door ken, van haar en van anderen. Vóór mij wordt een beeld herschapen dat sterk doet denken aan een klein orkest dat daadwerkelijk in dezelfde ruimte speelt als ik waar ik ben. Het orgel rechts voor mij heeft een korte hoofdrol, terwijl datzelfde orgel op mindere systemen kan wegvallen. Vioolspel intens als het intens moet zijn, lieflijk als het zo bedoeld is. Nimmer scherp, nimmer te rond of te zacht. Cello en bas, met ondersteuning van de subwoofer van Focal-JMLab, zoevend door de ruimte. Klavecimbel bescheiden ondersteunend. Schitterend is alles op hoogte gezet in de driedimensionale, virtueel geschapen omgeving. U wilt kracht en vuur, de MBL 121 staat klaar, u wilt spel dat zo licht is dat een briesje het lijkt te dragen, MBL vormt het briesje. Al snel vormt zich in ieders hoofd bij het zien van een rondstraler het idee dat het stereobeeld wel erg diffuus zal zijn en instrumenten niet plaatsbaar. Dat is deels waar, gelukkig maar, want ook in een live situatie vormt zich om een instrument een diffuus beeld. Iets wat de rondstralers van MBL herscheppen zonder zich te verliezen in zweven. Instrumenten blijven aanwijsbaar, behouden hun natuurlijke karakter, vormen zich in de ruimte voor mij. Enthousiast voor MBL? Zeker met klassieke muziek.
