Luisteren
Op het moment dat ik een begin wil maken met kritisch luisteren moet ik onwillekeurig terugdenken aan mijn kennismaking met de XN 270. De eerste tonen die ik toen hoorde waren afkomstig van de op de Clearaudio Champion Limited Edition gedraaide plaat “Sketches of Spain” van Miles Davis in een bewerking van Gil Evans. Ik besluit om nu met dezelfde opname te beginnen maar dan op cd. De op 20 november 1959 in een New Yorkse studio opgenomen versie laat Miles Davis horen op trompet en op bugel. De tonen van het “Concierto de Aranjuez” van de Spaanse componist Joaquin Rodrigo vullen de ruimte en de emotie van Miles is tastbaar aanwezig. Dit is de eerste maal dat ik dit werk beluister via mijn nieuwe North Star combo en ik wordt getroffen door de helderheid en dynamiek van de weergave. Voor mij is het op dit moment onmogelijk om te achterhalen of die kenmerken samenhangen met de beide North Stars, met de XN 270’s of met de combinatie van het viertal. Daardoor is dit werk dus eigenlijk niet geschikt om te gebruiken bij deze luistertest maar ik kan me niet losmaken van deze heerlijke muziek en beluister het werk dan ook tot het einde. Het geeft in ieder geval iets aan over de door mij ervaren muzikaliteit van het totale systeem. Wel lijkt het of de Xavians een wat minder hoog beeld presenteren dan ik met de Concerto’s gewend ben. Ook zit ik nu iets verder de zaal in.
Een beter oordeel hoop ik te kunnen vellen door het draaien van een cd die erg vaak in mijn cd drive te vinden is. Het gaat om een Pablo opname hetgeen vrijwel altijd garant staat voor een goede opnamekwaliteit. Op “Basie Jam” , een door Doug Sax voor Analogue Productions op tube electronics geremasterde opname van 10 December 1973, vinden we op orgel en piano “Count” Basie, met op trompet Harry “Sweet” Edison en op trombone J. J. Johnson. De krachtige ritmesectie is in handen van routiniers Ray Brown op, via de Xavians warm klinkende, bas en Louie Bellson op drums. Basie is gedurende de opname duidelijk “in the mood” en hij stuwt in het tweede nummer “Hanging Out” trompettist en trombonist op tot grote hoogte. Beiden klinken mooi doortekend met de volle toon van de trombone en de trompet die prachtig fel en spits is in het hoog zonder dat hij daarbij scherp wordt. De piano van Basie klinkt overigens wat iel op deze opname.
Dat dit relatief iele pianogeluid niets te maken heeft met de Xavians bewijst de cd “Nightclub” van Patricia Barber” Op deze cd heb ik moeite om een favoriet nummer aan te wijzen. Alle nummers klinken heerlijk muzikaal en sfeervol met een zeer natuurgetrouw klinkende piano; toch niet het eenvoudigste instrument om weer te geven. De bas loopt iets minder ver door dan ik gewend ben maar klinkt goed gecontroleerd. Ten dele is dit te wijten aan het feit dat het hier gaat om een gesloten kastconstructie. Om het middengebied zit een fractie minder lucht dan via de Concerto’s het geval is.
Na de intimiteit van de late uurtjes in een nightclub de dynamisch stuwende kracht van de George Gruntz Concert Jazz Band met alweer een trombone in de hoofdrol; ditmaal de solist Ray Anderson. Op deze cd is perfect te horen welke nuances zoal te horen zijn in het trombonespel, zeker wanneer deze trombone bespeeld wordt door een virtuoos als Ray Anderson. Het toepasselijke nummer “Lips Apart” begint met een door de Xavians heerlijk meeslepend weergegeven trombonesolo. De daarna invallende 17 man sterke band komt goed geloofwaardig over. Natuurlijk loopt het laag niet zo ver door als in het geval van een grote vloerstaander. Plaatsing, dynamiek, helderheid en detaillering zijn echter prachtig en de speakers verdwijnen nagenoeg helemaal in het geluidsbeeld. Swingin’!
